Công nghệ ADN giúp tái dựng gương mặt hoàng đế Trung Quốc thời Bắc Chu

980

Hoàng đế Vũ cai trị Trung Quốc như một phần của triều đại Bắc Chu từ năm 560 đến 580 và được ghi nhận là người đã thống nhất phần phía bắc của Trung Quốc cổ đại trong thời kỳ đặc biệt hỗn loạn.

Các nhà khảo cổ tìm thấy ngôi mộ của ông ở tây bắc Trung Quốc vào năm 1996. Trong một nghiên cứu được công bố hôm 28/3 trên tạp chí Current Biology, các nhà nghiên cứu đã phân tích vật liệu di truyền từ hài cốt của ông, trong đó bao gồm một hộp sọ gần như hoàn chỉnh. Họ thu thập thông tin về ngoại hình, sức khỏe và tổ tiên của ông.

Hoàng đế này thuộc về một nhóm du mục ít được nghiên cứu tên là tộc người Tiên Ti sống ở khu vực ngày nay là Mông Cổ và phía bắc và đông bắc Trung Quốc. Phân tích bộ gen được giải trình tự từ ADN cho thấy hoàng đế Vũ có mắt nâu, tóc đen và màu da sẫm đến trung tính.

Shaoqing Wen - đồng tác giả nghiên cứu và phó giáo sư tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải, cho biết: “Theo một số học giả, Tiên Ti là tộc người có ngoại hình ‘kỳ lạ’, chẳng hạn như râu rậm, sống mũi cao và tóc vàng. Phân tích của chúng tôi cho thấy hoàng đế Vũ có những đặc điểm khuôn mặt điển hình của người Đông hoặc Đông Bắc Á”.

Các tác giả hy vọng ADN cổ đại có thể làm sáng tỏ nguyên nhân cái chết của hoàng đế Vũ. Theo nghiên cứu, hoàng đế đột ngột qua đời ở tuổi 36. Những lời giải thích cho cái chết của ông được đưa ra trong các văn bản lịch sử bao gồm bệnh tật và khả năng bị người khác cố ý đầu độc.

Gương mặt hoàng đế Vũ thời Bắc Chu được tái dựng.

Nhóm nghiên cứu không thể tìm thấy bất kỳ bằng chứng xác thực nào về lý do tại sao ông lại chết. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết họ đã phát hiện ra khả năng di truyền dễ bị đột quỵ, điều này có thể giải thích một số triệu chứng mà các nhà sử học gán cho hoàng đế Vũ : sụp mí mắt, mù lòa và dáng đi bị ảnh hưởng.

Các nhà khảo cổ đang ngày càng áp dụng các kỹ thuật DNA cổ xưa để tìm ra thông tin từ xương, răng, đồ tạo tác và bụi bẩn trong hang động.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng thông tin di truyền từ hài cốt, bao gồm cả hộp sọ của hoàng đế Vũ để tưởng tượng ra ông trông như thế nào, tạo ra bản tái tạo khuôn mặt 3D nhân tính hóa một nhân vật ít được biết đến.

Tobias Houlton - giảng viên về nhận dạng sọ mặt và hình ảnh pháp y tại Đại học Dundee, người đã nghiên cứu về tái tạo khuôn mặt của các di tích lịch sử, cho biết: “Nghiên cứu… cung cấp những hiểu biết sâu sắc hấp dẫn về nhân vật lịch sử của hoàng đế Vũ với khuôn mặt gần đúng được trình bày trông thực tế một cách thuyết phục”.

“Đặc biệt là không thể dự đoán được các chi tiết màu sắc (da, tóc và mắt) chỉ dựa vào bộ xương, khiến phân tích di truyền trở thành một công cụ sâu sắc” – vị chuyên gia này nhấn mạnh.

Tuy nhiên, nghiên cứu không cung cấp đủ chi tiết về các biến số hình thái khác như độ dày của da, cơ và mỡ bao bọc xương mặt, vị trí và hình chiếu nhãn cầu, hình dạng lông mày, chiều rộng mũi và chiều cao môi, các yếu tố có thể được đưa vào trong quá trình tái tạo khuôn mặt, Houlton nói.

Jeong Hoongwon - phó giáo sư tại Trường Khoa học sinh học thuộc Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc) nói, điều thú vị hơn vẻ ngoài của hoàng đế là tổ tiên Tiên Ti của ông. Jeong, người không tham gia nghiên cứu mới, đã nghiên cứu bộ tộc Hung Nô, một đế chế du mục riêng biệt đã thúc đẩy Trung Quốc xây dựng Vạn Lý Trường Thành.

Phân tích di truyền cho thấy Hoàng đế Vũ đã kết hôn với người dân tộc Hán.

“Tôi nghĩ điều quan trọng là phải hiểu nhóm ưu tú mà ông ấy thuộc về, nhóm này phát sinh từ sự hợp nhất giữa các nhóm ưu tú của tộc Tiên Ti và người Hán địa phương, chứ không phải bản thân ông ấy” - Jeong nhận định với CNN. “Nhóm này hiếm khi được nghiên cứu về di truyền học và nghiên cứu này cung cấp một trong những trường hợp đầu tiên như vậy”.

Bryan Miller - trợ lý giáo sư về nghệ thuật và khảo cổ Trung Á tại Đại học Michigan, (Mỹ) thông tin, hoàng đế Vũ đã cai trị trong một thời kỳ lịch sử Trung Quốc thường được coi là “thời kỳ hỗn loạn”, với các triều đại lên xuống liên tiếp.

Miller, người không tham gia vào nghiên cứu chia sẻ, đây là một giai đoạn lịch sử cần được nghiên cứu nhiều hơn.

Miller nói với CNN: “Thật thú vị khi xem nghiên cứu di truyền này, nhưng không có phát hiện nào trong nghiên cứu di truyền này đáng ngạc nhiên cả. Chúng tôi biết những nhà cai trị lớn đã kết hôn với nhau, nhưng còn tầng lớp chính trị thì sao - giới tinh hoa cấp dưới được phép kết hôn với nhau ở mức độ nào"?

“Tôi nghĩ đó là lúc mà di truyền thực sự có thể bắt đầu kể một câu chuyện thú vị” – ông nhận định.

Cập nhật: 30/03/2024 Congan