Gà 7 cựa trên đất Tổ

"Voi chín ngà, gà chín cựa..." những tưởng loài vật này chỉ có trong truyền thuyết. Nhưng vào đầu tháng 9 năm nay, các nhà khoa học đã bất ngờ phát hiện được giống gà nhiều cựa "độc nhất vô nhị" này tại xã Xuân Sơn (Thanh Sơn, Phú Thọ).

Ngay lập tức, một kế hoạch bảo vệ loài gia cầm quý hiếm này cũng được các nhà khoa học thực hiện. Theo Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật (KH-KT) tỉnh Phú Thọ, đến thời điểm này mới chỉ phát hiện được loài gà có sáu cựa. Trong khi đó, người dân khẳng định tại ở đây có gà bảy cựa, thậm chí có thể đã xuất hiện gà chín cựa...

Cả trăm con gà sáu cựa...

(Ảnh: ND)

Theo bà Nguyễn Thị Bích Phượng - cán bộ UBND xã Xuân Sơn, gà nhiều cựa sống tập trung ở ba xóm: Cỏi, Lấp và Dù. Số lượng hiện đã lên đến gần 100 con, trong đó con có nhiều cựa nhất là của gia hình anh Lý Phúc Lâm ở xóm Cỏi với 7 cựa. Ông Đặng Văn Hạnh (xóm Cỏi) cho biết: "Số gà nhiều cựa mà gia đình tôi nuôi thả rông trên vùng đồi, đến tối thì chúng vào chuồng ngủ. Giống gà này màu sắc đẹp, thịt thơm và có khả năng chống chịu bệnh rất cao, nhất là bệnh cúm".

Anh Bàn Xuân Lâm (xóm Dù) cũng đang sở hữu hơn chục con gà nhiều cựa này nói: "Giống gà này rất lạ, ngay từ khi mới nở, gà đã mọc rất nhiều cựa, cựa xuất hiện trên cả gà mái và gà trống, cựa của chúng rất mềm, không cứng như ở bàn chân chính".

Trong một đợt khảo sát mới đây tại xã Xuân Sơn của Liên hiệp các Hội KH-KT Phú Thọ cho thấy đặc điểm của loại gà này có màu sắc là hoa mơ pha với tím sẫm, hình dáng giống gà bình thường. Trọng lượng gà trưởng thành khoảng 1,5 - 1,8kg. Ông Nguyễn Khắc Khôi - Phó Chủ tịch Liên hiệp các Hội KH-KT Phú Thọ cho biết: "Tại thời điểm khảo sát ở xã Xuân Sơn, hầu hết các đàn gà do người dân nuôi chỉ có sáu cựa, mỗi chân ba cựa đều nhau".

Là "cựa" hay "ngón"

Một điều khiến các nhà khoa học còn đang băn khoăn là giống gà ở Xuân Sơn có thực sự mang nhiều "cựa" hay nhiều "ngón", vì cách gọi gà nhiều "cựa" chỉ xuất phát từ dân gian, nhưng đặc điểm của "cựa" gà hiện nay vẫn chưa rõ ràng. Ông Khôi cho biết thêm, cựa gà ở đây không cứng như cựa gà đá mà gần giống như ngón chân. Chúng tôi cũng đã thống nhất cách xác định ngón chân gà ngoài chuyện

Hơn một năm trước, trong một chuyến đi công tác tình cờ đoàn cán bộ của Xí nghiệp Giống lâm nghiệp vùng Đông Bắc đã phát hiện được loài gà có 6 cựa tại bản Đán Khao (xã Công Sơn, huyện Cao Lộc, Lạng Sơn). Viện Chăn nuôi quốc gia cũng có xuống bản Đán Khao để tìm hiểu và theo TS. Võ Văn Sự - trưởng bộ môn động vật quý hiếm và đa dạng sinh học (Viện Chăn nuôi) cho rằng, sự xuất hiện của gà sáu cựa chỉ là một nguyên lý của đa dạng sinh học...

để di chuyển thì còn có thể cào bới; bấu vào cây. Nhưng "ngón chân" đeo vào chân của gà Xuân Sơn lại không làm nhiệm vụ ấy, và như vậy có thể coi như là "cựa". Song nếu khẳng định đó là "cựa" thì cũng "bí" vì nó không cứng như cựa gà đá. Cuối cùng, sau nhiều tranh cãi, trong một cuộc hội thảo mới đây về bảo tồn loài "gà chín cựa" được tổ chức tại Phú Thọ, các nhà khoa học đã thống nhất gọi gà ở Xuân Sơn là gà nhiều cựa.

Truyền thuyết "gà chín cựa" cũng được các chuyên gia đưa ra mổ xẻ dưới góc độ khoa học. Ông Khôi cho rằng, truyền thuyết có gà chín cựa là: bây giờ chỉ còn sáu cựa như ở Xuân Sơn thì cũng phải xem xét vấn đề thoái hóa cũng như ổn định của tính di truyền, và các biến đổi khác. Do đó, trong thời gian tới, một kế hoạch chi tiết về loài gà "lạ" này sẽ được tiến hành, trong đó sẽ có điều tra sự phân bố của loài gà nhiều cựa, điều kiện phát sinh, phát triển của nó, điều tra về đặc điểm ngoại hình xem nó có đồng nhất ngoại hình không...

Bên cạnh đó, các nghiên cứu về đặc điểm sinh lý, sinh hóa, di truyền, giống đặc tính gần cũng sẽ được tiến hành - ông Khôi khẳng định.