Nọc rắn hổ lửa khiến nạn nhân bị rối loạn đông máu, xuất huyết đa cơ quan và có thể tử vong.
Rắn hổ lửa (rắn hoa cỏ cổ đỏ, sái cổ đỏ) có tên khoa học là Rhabdophis subminiatus. Đây là loài nằm trong họ rắn nước Colubridae, thuộc bộ Squamata. Loài rắn này được nhà khoa học Hermann Schlegel mô tả lần đầu năm 1837. Rắn hổ lửa có thân màu xanh đen hoặc xám đen. Phần đầu sậm màu hơn các vùng còn lại.
Phần đầu của rắn hổ lửa có màu đỏ vàng nổi bật, thường được gọi là loài rắn "nữ hoàng bóng đêm". (Ảnh: Twitter).
Bác sĩ Đinh Thế Phương, Trưởng khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM) cho biết phần cổ rắn nổi bật với màu thay đổi từ vàng nhạt tới nâu đỏ. Loài này có màu sắc rất đẹp nên nhiều nơi gọi là rắn bảy màu. Rắn hổ lửa ngủ trên lá cây, trong bóng đêm, màu trên thân nó phản chiếu ánh sáng đẹp nên được gọi "nữ hoàng bóng đêm".
Theo mô tả của các nhà khoa học và trong thực tế, có khi loài rắn này khá hiền lành, chịu để yên để con người chạm vào và chơi đùa. Nhưng cũng có những lúc chúng trở lên hung dữ, sẵn sàng tấn công bất cứ ai.
Một đặc điểm đặc biệt đến mức "quái dị" là tự thân rắn hổ lửa không sản xuất ra nọc độc mà độc chất được tích lũy qua quá trình chúng ăn phải các loài động vật có độc (cóc độc, rết...). Thức ăn càng độc thì nọc của rắn hổ lửa càng nguy hiểm.
Nọc độc của rắn hổ lửa khiến nạn nhân bị rối loạn đông máu, xuất huyết nhiều cơ quan trong cơ thể nhưng chưa có huyết thanh kháng độc. (Ảnh: Shutterstock).
Móc độc của rắn hổ lửa nằm ở răng trong cùng. Do đó, khi chúng há họng, ngoạm sâu thì nạn nhân mới bị nhiễm độc. Khi chúng giận dữ, phần sau gáy tiết ra chất độc màu trắng.
"Lượng độc của hổ lửa vào cơ thể quá nhiều sẽ gây bệnh cảnh rất nặng, rối loạn đông máu. Thông thường, nạn nhân sẽ không tử vong ngay mà vẫn tỉnh táo nhưng sẽ trải qua giai đoạn xuất huyết, chảy máu đa cơ quan và tử vong trong bệnh cảnh suy hô hấp rất nặng", bác sĩ Phương cảnh báo.
Vì sao nhiều quốc gia chưa có huyết thanh kháng nọc hổ lửa?
Lý giải việc vì sao Việt Nam và nhiều nước trong khu vực chưa có huyết thanh kháng nọc rắn hổ lửa, bác sĩ Phương cho biết việc sản xuất huyết thanh không đơn giản, cần tập trung nhân lực, tài lực và phụ thuộc nhu cầu tiêu thụ.
Trong khi đó, không nhiều trường hợp bị rắn hổ lửa được ghi nhận nhập viện. Một số trường hợp khác bị cắn nhưng bệnh cảnh nhẹ do lượng nọc độc không nhiều.
Tiến sĩ Lê Quốc Hùng cho biết tại châu Á, chỉ 2 quốc gia có huyết thanh này là Nhật Bản và Hàn Quốc. Tuy nhiên, việc không sản xuất thường xuyên do huyết thanh kháng nọc hổ lửa được làm từ thỏ, dê và chồn, trong khi các loài rắn độc khác, huyết thanh làm từ ngựa.
"Môi trường sinh sống khác nhau nên mức độ độc tố khác nhau, chúng tôi cũng chưa bao giờ nhập huyết thanh về thử xem có hiệu quả hay không. Chính vì vậy, phương án xử trí các bệnh nhân bị rắn hổ lửa cắn là điều trị hỗ trợ", tiến sĩ Hùng nói.
Chuyên gia này cho biết đặc tính của nọc rắn hổ lửa là khiến nạn nhân rối loạn đông máu, xuất huyết não và xuất huyết nội tạng và nhiều cơ quan khắp cơ thể. Lượng nọc càng nhiều thì mức độ xuất huyết càng sớm. Cách điều trị là truyền các chế phẩm máu, cho bệnh nhân thở máy, vận mạch, chạy thận.
Trong quá trình này, vấn đề quan trọng nhất là giữ bệnh nhân bình tĩnh, an thần để phòng nguy cơ xuất huyết não. Bệnh nhân phải bất động tại giường, tránh tác động từ bên ngoài. Với trẻ em, việc tuân thủ nguyên tắc này thường rất khó. Trẻ càng nhỏ, biến chứng càng nặng nề, khả năng đáp ứng điều trị kém.