Nero không phải là bạo chúa?

Một bài thơ từ thời Hy Lạp cổ đại vừa được giải mã đã cho thấy những hình ảnh rất khác về bạo chúa khét tiếng tàn bạo trong lịch sử La Mã.

Dựa trên đặc điểm chữ viết và những yếu tố khác, giới học giả cho rằng bài thơ “giải oan” đã được sáng tác gần 200 năm sau khi đại đế cuối cùng của La Mã là Nero qua đời (tức khoảng 1.800 năm trước). Trong bài thơ, người vợ thứ 2 của Nero là Poppaea được miêu tả bay lên thiên đàng và trở thành một nữ thần. Thần sắc đẹp Aphrodite đã nói với Poppaea rằng: “Con của ta, đừng khóc và hãy nhanh chân lên: với tất cả tấm lòng, những ngôi sao của Zeus chào đón và an vị con trên cung trăng…”.

Bức họa Nero hối hận sau khi giết mẹ của John William Waterhouse vẽ năm 1878

Nero là một trong những vị hoàng đế phương Tây bị xem là thiên cổ tội nhân vì sự tàn ác không thể nào tưởng tượng nổi. Sử gia thời xưa viết rằng ông đã giết hại mẹ của mình, Agrippina, và người vợ đầu Octavia - cũng là em gái cùng cha khác mẹ. Nero cũng bị cho là hung thủ giết chết Poppaea khi đá vào bụng nàng lúc đang mang thai. Chưa hết, bạo chúa còn bị lên án với hành động đốt cả thành La Mã để mua vui vào năm 64, và thản nhiên chơi đàn khi dân chúng bị lửa đỏ thiêu cháy. Bản thân Poppaea cũng bị miêu tả là kẻ mất nhân tính. Khi Octavia bị giết, Poppaea yêu cầu mang đầu của nạn nhân đến trước mặt để xem tình địch xấu xí như thế nào. Một số sử gia còn nghi ngờ phải chăng Poppaea chính là thế lực ma quỷ đằng sau ngai vàng khiến Nero giết luôn thái hậu.

Bức điêu khắc miêu tả lại cảnh Agrippina trao vương miện cho con Nero

Tuy nhiên, bài thơ mới được giải mã đã cho thấy một khía cạnh rất khác về đôi vợ chồng khét tiếng này. Trong bài thơ, Poppaea được miêu tả đã được nữ thần sắc đẹp Aphrodite đón lên thiên đàng, và được hứa hẹn sẽ vui thú với 2 con (đã chết với Nero) trọn thiên thu. Poppaea không muốn điều đó, chỉ mong được ở lại với hoàng đế của mình. “Nàng nhìn xuống trần gian và không hề vui mừng với lời đề nghị đó. Vì nàng sẽ phải rời xa chồng, người giống như thần thánh, và nàng kêu than rền rĩ nỗi lòng mong nhớ…”, một phần bài thơ viết. Qua đó, bài thơ cho thấy Poppaea rất yêu chồng và chuyện đá vào bụng nàng không thể là sự thật, theo trưởng nhóm nghiên cứu là Giáo sư Paul Schubert của Đại học Geneva (Thụy Sĩ).

Theo NBC, bài thơ ghi lại toàn cảnh Poppaea được nâng lên thiên đàng, vượt qua các hành tinh được biết đến lúc đó như Cyllenaean (sao Thủy), vành đai Aegis-bearer (sao Mộc) và bạn đồng sàng của Rhea (sao Thổ).

Bài thơ cổ trên, đang nằm tại Thư viện Sackler thuộc Đại học Oxford, đã được phát hiện tại Oxyrhynchus (Ai Cập) vào thế kỷ 19 bởi Bernard Grenfell và Arthur Hunt. Trong giai đoạn La Mã chiếm đóng Ai Cập, Oxyrhynchus là một thị trấn nhỏ với khoảng 10.000 dân ở miền thượng Ai Cập. Các chuyên gia vẫn chưa giải thích được tại sao một bài thơ như vậy lại được viết hoặc sao chép quá lâu sau khi Nero buộc phải tự sát vì sức ép của các nguyên lão và dân chúng. Một số giả thuyết được đưa ra, nhưng không có gì là chắc chắn. Tuy nhiên, sự xuất hiện của bài thơ này một lần nữa cung cấp chứng cứ khác biệt về một Nero bị lịch sử "đóng đinh" là bạo chúa.