Phát hiện cúc vạn thọ trong bình thuốc lá 1.000 năm tuổi

Ngoài thuốc lá, các chuyên gia còn tìm thấy dấu tích của cúc vạn thọ Mexico khi phân tích mẫu vật trong các bình gốm của người Maya.

Một loại bình cổ có miệng hẹp của người Maya. Ảnh: Đại học Bang Washington.

Nhóm nghiên cứu tại Đại học Bang Washington phát hiện cúc vạn thọ Mexico (Tagetes lucida) trong mẫu vật thu được từ 14 bình gốm Maya nhỏ. Đây là lần đầu tiên họ tìm thấy vết tích của loài thực vật không phải thuốc lá trong bình thuốc của người Maya. Nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Scientific Reports hôm 15/1.

Các bình gốm được chôn tại bán đảo Yucatan, Mexico, hơn 1.000 năm trước. Chúng chứa dấu vết hóa học của hai loại thuốc lá khô đã qua xử lý, Nicotiana tabacum và Nicotiana rustica. Nhóm nghiên cứu cho rằng người xưa trộn thêm cúc vạn thọ Mexico để tăng cảm giác thoải mái khi sử dụng.

Phát hiện mới cung cấp thêm thông tin về cách người Maya cổ đại sử dụng thuốc lá, đồng thời tạo điều kiện cho những nghiên cứu sau này về các loài thực vật ảnh hưởng và không ảnh hưởng đến thần kinh mà người Maya và những cộng đồng thời kỳ tiền Colombus khác từng hút, nhai hoặc hít.

"Thuốc lá được sử dụng phổ biến tại châu Mỹ cả trước và sau khi tiếp xúc với châu Âu. Tuy nhiên, bằng chứng về các thực vật khác dùng cho y học hoặc mục đích tôn giáo vẫn còn rất ít. Các phương pháp phân tích do Khoa Nhân chủng học và Viện Hóa Sinh phát triển cho phép chúng tôi nghiên cứu thuốc thời cổ đại kỹ lưỡng hơn nhiều so với trước đây", trưởng nhóm nghiên cứu Mario Zimmermann cho biết.

Phương pháp phân tích mới có thể phát hiện hàng nghìn chất chuyển hóa hoặc hợp chất thực vật trong mẫu cặn lấy từ các bình chứa, tẩu thuốc, bát và các vật dụng cổ xưa khác. Các nhà khoa học sau đó có thể dựa vào những chất này để tìm ra loại cây nào được sử dụng.

Năm 2012, Zimmermann tham gia khai quật hai trong số 14 bình gốm Maya cổ. Khi đó, một nhà thầu phát hiện dấu vết của nền văn minh Maya trong lúc dọn quang đất để chuẩn bị xây khu nhà mới. Zimmermann tham gia chuyến khai quật do Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico chỉ đạo. Ông cùng các đồng nghiệp dùng thiết bị GPS để chia khu vực khảo cổ thành ô bàn cờ. Sau đó, họ tìm kiếm những mô đất nhỏ và dấu tích khác của các công trình cổ đại.

Nhóm nghiên cứu tại Đại học Bang Washington đang trao đổi với một số viện tại Mexico để tiếp cận thêm những vật dụng cổ xưa tại bán đảo Yucatan, qua đó phân tích các mẫu thực vật. Họ cũng đang theo đuổi một dự án khác nhằm nghiên cứu chất hữu cơ đọng lại trong cao răng của người cổ đại.