Phát hiện loài chuột duy nhất sống ở độ cao 6.700m: Nơi không có thực vật nào có thể tồn tại vì khắc nghiệt

Những xác ướp chuột thậm chí là chuột sống được tìm thấy ở độ cao 6.700m tại đỉnh núi lửa Nam Mỹ khiến các nhà khoa học cũng phải bất ngờ.

Một nghiên cứu mới đây xác nhận rằng những ngọn núi lửa phủ đầy tuyết ở dãy Andes là nơi sinh sống của các loài động vật có xương sống ở nơi cao nhất thế giới. Các nhà nghiên cứu nói với tạp chí Science rằng họ phát hiện rằng các loài động vật có vú nhỏ sống ở độ cao 22.000 feet (6.700 mét) so với mực nước biển thách thức các giả định về giới hạn của các loài động vật có xương sống.

Trước đây, các nhà khoa học đã nhiều lần tìm thấy xác ướp chuột ở nhiệt độ dưới mức đóng băng trên các đỉnh núi này, nhưng họ không biết liệu động vật có vú nhỏ này sống trên đỉnh núi lửa hay đến đây để tìm nguồn thức ăn. Trong công bố ngày 23/10 trên tạp chí Current Biology, các nhà khoa học cho biết: “Xác ướp chuột đôi khi được phát hiện có liên quan đến các nghi lễ và khu chôn cất của người Inca hoặc những người dân sống gần đỉnh của một số núi lửa Andean”. Người ta thậm chí còn đưa ra giả thuyết rằng những con vật này được sử dụng như một phần của nghi lễ hiến tế.

Xác ướp chuột đôi khi được phát hiện có liên quan đến các nghi lễ. (Ảnh minh họa).

Nhưng khi các nhà khoa học xác định niên đại của xác ướp chuột tai lá (Phyllotis vaccarum), họ phát hiện ra rằng ngay cả xác ướp của những con cổ xưa nhất cũng chỉ mới vài thế kỷ - chưa đủ tuổi để được người Inca vận chuyển tới đó. Điều này làm tăng khả năng những con chuột sống ở đó và được ướp xác tự nhiên trong điều kiện khô và lạnh.

Vào năm 2013, các nhà nghiên cứu leo lên núi lửa Llullaillaco ở biên giới giữa Argenetina và Chile lần đầu tiên phát hiện một con chuột sống đang chạy nhanh trên cánh đồng tuyết ở độ cao kỷ lục 20.360 feet (6.205 m). Theo một nghiên cứu được công bố vào thời điểm đó trên PNAS, nhóm nghiên cứu đã quay trở lại vào năm 2020 và bẫy thêm một số con chuột sống, bao gồm cả trên đỉnh núi lửa ở độ cao 22.100 feet (6.739 m) . Đây là mức cao nhất mà loài động vật có xương sống từng được tìm thấy (chim bay cao hơn nhưng không sống ở những độ cao này).

Không thực vật nào có thể tồn tại trên đỉnh núi đầy gió và nồng độ oxy thấp hơn 40% so với mực nước biển. Nhưng trong ba năm qua, các nhà nghiên cứu đã thu thập thêm hàng trăm xác ướp và chuột tai lá còn sống từ Llullaillaco và các ngọn núi lửa khác cao hơn 19.700 feet (6.000 m) ở vùng Puna de Atacama.

Các nhà nghiên cứu viết trong nghiên cứu mới: “Những độ cao khắc nghiệt như vậy trước đây được cho là hoàn toàn không thể ở được đối với động vật có vú”.

Để chứng minh rằng chuột tai lá thực sự đã phát triển mạnh ở độ cao này, nhóm nghiên cứu đã so sánh bộ gene của những con chuột được tìm thấy ở độ cao trên 19.700 feet với những con chuột sống ở độ cao thấp hơn và nhận thấy những loài gặm nhấm ở tầng cao có liên quan chặt chẽ hơn với nhau - nhưng chỉ một chút.

Catherine Ivy, nhà nghiên cứu sau tiến sĩ và nhà sinh lý học so sánh tại Đại học Western Ontario ở Canada nói với Science, ngay cả khi sự khác biệt về mặt di truyền là nhỏ,“thật tuyệt vời khi thấy chúng có quan hệ họ hàng gần gũi”. "Nó giúp củng cố rằng những con chuột này thực sự sinh sản và cư trú ở những độ cao này".

Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra hang động của loài gặm nhấm ở độ cao trên 19.700 feet. Cùng với thực tế là các mẫu vật từ cùng một đỉnh giống nhau về mặt di truyền và phân chia đồng đều giữa con đực và con cái, kết quả xác nhận rằng "chuột tai lá đại diện cho các thành viên của quần thể cư trú chứ không chỉ đơn giản là những con vật tạm trú tạm thời", các tác giả nghiên cứu viết.

Bí ẩn về xác ướp chuột có thể đã được giải đáp nhưng vẫn chưa rõ chuột tai lá ăn gì và làm thế nào chúng giữ ấm để sống sót trong môi trường sống lạnh giá. Các nhà nghiên cứu hy vọng giải được câu đố bằng cách nghiên cứu một đàn chuột ở độ cao mà họ mới thành lập ở Chile.

Cập nhật: 27/11/2023 SHTT&ST