Phát hiện virus mới giống SARS-CoV-2 ở Trung Quốc

Các nhà nghiên cứu xác định 5 loại virus có khả năng gây bệnh cho người hoặc gia súc. Đặc biệt, một loại có liên quan chặt chẽ với SARS-CoV-2 và SARS.

Theo Telegrah, nghiên cứu mới phát hiện virus mới giống nCoV được xác định ở loài dơi ở miền nam Trung Quốc. Các nhà khoa học Trung Quốc và Australia đã lấy mẫu từ 149 con dơi trên khắp tỉnh Vân Nam, giáp biên giới Lào và Myanmar. Nhờ đó, họ xác định 5 loại virus “có khả năng gây bệnh cho người hoặc gia súc”. Trong số này, một loại virus corona ở dơi có liên quan chặt chẽ với cả SARS và SARS-CoV-2.

Một nhà nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu Y tế Quốc tế Franceville thu thập dơi bằng lưới vào ngày 25/11/2020, bên trong một hang động ở Gabon. (Ảnh: Steeve Jordan/AFP).

Virus tái tổ hợp để hình thành mầm bệnh mới

Giáo sư Eddie Holmes, nhà sinh vật học tiến hóa và nhà virus học tại Đại học Sydney, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết phát hiện này cho thấy các loại virus giống SARS-CoV-2 vẫn lây lan ở loài dơi và tiếp tục gây ra nguy cơ.

Nghiên cứu được xuất bản dưới dạng bản in trước và đang chờ bình duyệt. Các tác giả phát hiện dơi thường xuyên bị nhiễm nhiều loại virus cùng lúc. Thông tin này rất quan trọng, bởi nó cho thấy khả năng các virus hiện tại có thể hoán đổi những đoạn mã di truyền (hay tái tổ hợp) để hình thành mầm bệnh mới.

Nhà virus học, giáo sư Jonathan Ball, Đại học Nottingham, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: "Từng con dơi có thể chứa rất nhiều loài virus khác nhau, đôi khi nó trở thành vật chủ của nhiều loại virus cùng lúc. Việc đồng nhiễm, đặc biệt là với các loại virus có liên quan như corona, tạo cơ hội cho virus trao đổi những phần thông tin di truyền quan trọng, tạo ra các biến thể mới tự nhiên".

Một tế bào sắp chết (màu nâu lục) bị nhiễm các hạt virus SARS-CoV-2 (màu hồng). Hình ảnh này được phân lập từ một mẫu bệnh phẩm do Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Mỹ cung cấp. (Ảnh: NIH).

Mối đe dọa rõ ràng

Giáo sư Stuart Neil, Trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học King's College London, nói thêm: “Nghiên cứu này cung cấp cho chúng tôi cái nhìn rất quan trọng về sự tiến hóa và hệ sinh thái của virus corona, phạm vi chúng tái tổ hợp và thường xuyên chuyển thành loài mới".

Vị chuyên gia nhấn mạnh đây cũng là minh chứng cho mối đe dọa rõ ràng đang hiện diện về nguy cơ lây lan dịch mới ở con người.

Trước đây, một phân tích ước tính có tới 400.000 người bị nhiễm virus từ dơi mỗi năm trên khắp miền nam Trung Quốc và Đông Nam Á.

Trong số 5 loại virus được dán nhãn “đáng lo ngại”, một loại có cả đặc điểm của SARS và SARS-CoV-2. SARS là bệnh giết chết 774 người và lây nhiễm cho hơn 8.000 người sau một đợt bùng phát vào năm 2003. Còn SARS-CoV-2, con số thương vong đã lên tới hàng chục triệu người.

Loại virus này được đặt tên là BtSY2.

Đáng chú ý, BtSY2 có miền liên kết với thụ thể rất giống nCoV. Miền liên kết thụ thể là một phần của protein gai, virus sử dụng để bám vào tế bào người. Đây là mục tiêu mà hầu hết vaccine Covid-19 ở thời điểm này đang nhắm đến.

BtSY2 cũng là loại giống nCoV nhất từ trước tới nay. Điều này cho thấy BtSY2 cũng có thể lây nhiễm sang người.

Giáo sư Holmes cho biết: “Nó gần giống với virus dơi BANAL từ Lào và một virus khác mà chúng tôi từng thấy từ Trung Quốc".

Nghiên cứu mới không giải thích cách SARS-CoV-2 ban đầu nhảy sang người, cũng như không loại trừ tai nạn từ phòng thí nghiệm làm rò rỉ virus. Song, nó giúp các nhà khoa học theo dõi quá trình tiến hóa tiềm tàng của virus.

Nghiên cứu này được đưa ra sau khi một phân tích mới, được trình bày tại Đại hội Sức khỏe ở Singapore vào đầu tháng 11, cho rằng một số loại virus corona ở dơi có chung tổ tiên với SARS-CoV-2 vào năm 2016. Họ dựa trên kết quả so sánh các đoạn bộ gene của virus corona.

Giáo sư Joel Wertheim, Nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học California San Diego, đồng tác giả, cho biết: “Chúng tôi cần giải trình tự toàn bộ bộ gene virus của những virus dơi đang lây lan, không phải chỉ những mảnh nhỏ của nó. Nếu không sắp xếp các mảnh nhỏ của bộ gene virus này, chúng tôi có thể bỏ lỡ các đoạn quan trọng tiết lộ tiền sử của SARS-CoV-2”.

Cập nhật: 28/11/2022 Zing