Sự kiện Dust Bowl: "Cơn bão đen" kéo dài 10 năm trên khắp Bắc Mỹ

  •  
  • 1.953

Sự kiện Dust Bowl, còn gọi là Thập niên Ba mươi Dơ bẩn (Dirty Thirties) hay Sự kiện cơn Bão Đen là một giai đoạn lịch sử từ năm 1930 đến 1936 xảy ra ở Bắc Mỹ (các khu vực riêng lẻ tiếp tục đến năm 1940) với một loạt sự kiện bão cát tấn công và gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho hệ sinh thái và nông nghiệp.

Bão cát tấn công và gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho hệ sinh thái và nông nghiệp.
Bão cát tấn công và gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho hệ sinh thái và nông nghiệp.

Gió lớn và khói bụi ngột ngạt quét từ Texas đến Nebraska, Hoa Kỳ, giết chết nhiều người và gia súc trong toàn vùng, theo đó là mất mùa. Sự kiện cơn Bão Đen đã giáng thêm đòn nặng nề vào nền kinh tế của cuộc Đại suy thoái, buộc nhiều gia đình nông dân phải di cư trong tuyệt vọng để tìm kiếm việc làm và điều kiện sống tốt hơn.

Trong cuộc Đại suy thoái, nhiều gia đình nông dân phải di cư trong tuyệt vọng.
Trong cuộc Đại suy thoái, nhiều gia đình nông dân phải di cư trong tuyệt vọng.

Sự kiện Dust Bowl gây ra bởi nhiều yếu tố kinh tế và nông nghiệp, bao gồm chính sách đất đai của liên bang, sự thay đổi thời tiết khu vực, kinh tế trang trại và các yếu tố văn hóa khác. Sau Nội chiến, một số chính sách đất đai tại Hoa Kỳ được bắt đầu vào năm 1862 cung cấp đất công để người dân canh tác ở Đại Bình nguyên Bắc Mỹ (Great Plains) và khuyến khích những người tiên phong phát triển đất đai về phía tây. Những dự luật này đã dẫn đến một làn sóng những nông dân mới, thiếu kinh nghiệm tràn vào Great Plains.

Việc canh tác sẽ làm cho đất đai ở đây dần dần chuyển thành có lợi hơn cho nông nghiệp.
Việc canh tác sẽ làm cho đất đai ở đây dần dần chuyển thành có lợi hơn cho nông nghiệp.

Vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, những người nhập cư mới, những người đầu cơ đất đai, các chính trị gia và thậm chí một số nhà khoa học tin rằng những chính sách nông nghiệp mới sẽ có lợi cho khí hậu bán khô hạn của Great Plains. Và việc canh tác sẽ làm cho đất đai ở đây dần dần chuyển thành có lợi hơn cho nông nghiệp.

Trong thời gian đó, có rất nhiều mưa trong khu vực, điều này càng khiến cho mọi người hiểu sai về sinh thái và khí hậu của khu vực, dẫn đến ngày càng có nhiều vùng đất ven biển được canh tác thâm canh, và những vùng đất này không thể tiếp cận được với hệ thống thủy lợi.

Trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, giá lúa mì tăng trong những năm 1910 - 1920, và nhu cầu về lúa mì ở Châu Âu tăng lên, điều này đã khuyến khích nông dân phá bỏ hàng trăm nghìn km vuông đồng cỏ tự nhiên để trồng lúa mì, ngô và các loại cây khác. Nhưng khi Hoa Kỳ bước vào cuộc Đại suy thoái, giá lúa mì đã giảm mạnh. Nông dân trồng nhiều hoa mầu hơn, cố gắng thu hoạch nhiều hơn để duy trì cân bằng thu chi.

Nông dân phá bỏ hàng trăm nghìn km vuông đồng cỏ tự nhiên để trồng lúa mì.
Nhu cầu lúa mì tăng, nông dân phá bỏ hàng trăm nghìn km vuông đồng cỏ tự nhiên để trồng lúa mì.

Năm 1931, một trận hạn hán lớn bắt đầu, nông dân bắt đầu mất mùa, những mảnh đất trống và đất canh tác riêng lẻ bị bỏ hoang. Bởi vì đồng cỏ đã bị phá bỏ, đồng nghĩa với việc không có rễ ăn sâu vào đất để cố định đất, và đất bắt đầu bị thổi bay bởi gió. Thảm thực vật và đất bị phá hủy gây ra các trận bão cát quy mô lớn và tàn phá đến nền kinh tế.

Thảm thực vật và đất bị phá hủy gây ra các trận bão cát quy mô lớn và tàn phá đến nền kinh tế.
Thảm thực vật và đất bị phá hủy gây ra các trận bão cát quy mô lớn và tàn phá đến nền kinh tế.

Năm 1930, Đại đồng bằng Trung Tây và Nam của Hoa Kỳ bị hạn hán nghiêm trọng. Năm 1931, một trận bão cát quy mô lớn bắt đầu. Những năm hạn hán sau đó càng làm thảm họa môi trường trở nên trầm trọng.

Đến năm 1934, ước tính có khoảng 140.000km2 đất canh tác trước đây không còn khả năng để canh tác, và có khoảng 500.000km2 khác đang mất dần lớp đất mặt.

Vào cuối năm 1939, khu vực này bắt đầu xuất hiện mưa, khiến cơn bão đen chấm dứt. Nhưng tác động kinh tế vẫn tồn tại. Các thành phố và khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất đã không thể phục hồi giá trị nông nghiệp của đất, và sự sụt giảm dân số tiếp tục diễn ra cho đến những năm 1950.

Những đám mây bụi cuộn lên làm "đen" cả bầu trời
Những đám mây bụi cuộn lên làm "đen" cả bầu trời.

Trong Sự kiện Dust Bowl, những trận bão cát nghiêm trọng thường được gọi là "bão tuyết đen" đã thổi lên Great Plains. Các lớp đất mặt của một số nơi tại Great Plains được thổi tới Washington và New York, và thậm chí bề mặt của các tàu tại Đại Tây Dương cũng được bao phủ bởi bụi.

Những đám mây bụi cuộn lên làm "đen" cả bầu trời, đôi khi những đám mây bụi này kéo dài vài ngày. Nhiều nơi bụi rơi xuống tung tóe như tuyết, người dân phải dùng xẻng để dọn. Bụi thậm chí còn xâm nhập vào những ngôi nhà được "bịt kín", để lại một lớp bụi trên đồ ăn, da và đồ đạc.

Một số người còn gặp vấn đề về hô hấp, "bụi mịn vào phổi" và cảm thấy đau ngực, khó thở. Không rõ có bao nhiêu người đã chết vì căn bệnh này. Con số ước tính từ hàng trăm đến hàng nghìn người.

Nhiều nơi bụi rơi xuống tung tóe như tuyết, người dân phải dùng xẻng để dọn
Nhiều nơi bụi rơi xuống tung tóe như tuyết, người dân phải dùng xẻng để dọn.

Một số người còn gặp vấn đề về hô hấp, cảm thấy đau ngực, khó thở.
Một số người còn gặp vấn đề về hô hấp, cảm thấy đau ngực, khó thở.

Năm 1932, 14 cơn bão bụi đã được ghi nhận trên đồng bằng Bắc Mỹ, năm 1933, 38 cơn bão bụi xảy ra. Vào ngày 11 tháng 5 năm 1934, một cơn bão cát cao ba km di chuyển đến bờ biển phía đông, khiến tượng Nữ thần Tự do, Điện Capitol Hoa Kỳ và các tòa nhà khác phải "ẩn mình" trong cát. Trận bão bụi nghiêm trọng nhất xảy ra vào ngày 14 tháng 4 năm 1935. Các bản tin gọi sự kiện này là "Chủ nhật Đen", người ta ước tính có tới 3 triệu tấn đất mặt bị thổi bay khỏi Great Plains.

Ngày chủ nhật đen, người ta ước tính có tới 3 triệu tấn đất mặt bị thổi bay khỏi Great Plains.
Ngày chủ nhật đen, người ta ước tính có tới 3 triệu tấn đất mặt bị thổi bay khỏi Great Plains.

Từ năm 1935 đến năm 1940, khoảng 250.000 người nhập cư đã chuyển đến California.
Từ năm 1935 đến năm 1940, khoảng 250.000 người nhập cư đã chuyển đến California.

Trong những năm 1930, khoảng 2,5 triệu người đã rời khỏi các bang "bão bụi" -Texas, New Mexico, Colorado, Nebraska, Kansas và Oklahoma. Đây là một trong những cuộc di cư lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Nhiều người trong số họ là những người nghèo, vì vậy họ rời đi để tìm việc ở phía tây. Từ năm 1935 đến năm 1940, khoảng 250.000 người nhập cư đã chuyển đến California.

Những người tị nạn bão cát này được gọi là "Okie". Sau khi đến California, "Okie" phải đối mặt với sự phân biệt đối xử và chỉ có thể lao động chân tay, đồng thời chỉ nhận được mức lương rất thấp. Nhiều người trong số họ sống trong các thị trấn tồi tàn và lều trại ở khu vực mương thủy lợi. Sau đó, "Okie" nhanh chóng trở thành một thuật ngữ xúc phạm được dùng để chỉ bất kỳ người nhập cư nghèo khổ.

Trong những năm 1930, khoảng 2,5 triệu người đã rời khỏi các bang "bão bụi"
Trong những năm 1930, khoảng 2,5 triệu người đã rời khỏi các bang "bão bụi".

Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Franklin D. Roosevelt, đã đưa ra nhiều biện pháp để giảm bớt hoàn cảnh đói nghèo, việc di cư của những người nông dân, và giải quyết vấn đề suy thoái môi trường gây ra bởi bão cát là ưu tiên hàng đầu.

Quốc hội đã thành lập Cục Xói mòn Đất và Chương trình Lâm nghiệp Đồng cỏ Quốc gia vào năm 1935. Những kế hoạch này cho phép nông dân địa phương trồng cây trong các trang trại ở Great Plains làm "khiên" chắn gió. Cục Xói mòn Đất (nay được gọi là Cục Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên Hoa Kỳ) đã áp dụng các kỹ thuật canh tác mới để giải quyết vấn đề xói mòn đất.

Những nông dân vẫn cố gắng bám trụ lại Great Plains sẽ được trả một USD cho mỗi mẫu đất áp dụng các kỹ thuật canh tác mới. Cần tiền, họ đã cố gắng. Các dự án này thực hiện trồng cây tại Great Plains, trải dài từ Canada đến Bắc Texas, để bảo vệ đất khỏi bị xói mòn. Tuy nhiên, hạn hán vẫn tiếp tục, phải đến năm 1939, khi những cơn mưa bắt đầu xuất hiện và việc phát triển hệ thống thủy lợi chống hạn hán được đẩy mạnh thì Sự kiện Dust Bowl mới dần kết thúc.

Nhà sử học Donald Wurster của Đại học Kansas cho biết: "Cơn bão đen thuộc về thảm họa môi trường thuộc top 3, 4 hoặc 5 trong lịch sử thế giới". Nhà khí hậu học trung tâm giảm thiểu hạn hán Brian Fox Brian Fuchs, cho biết: "Con người di chuyển đến, thay đổi hệ sinh thái có hàng ngàn hoặc hàng triệu năm và dẫn tới thảm họa".

Cập nhật: 21/10/2020 Theo Trí Thức Trẻ
  • 1.953