Tại sao cỏ lăn lại được coi là cơn ác mộng của người dân Mỹ?

Vào năm 2014, hai thành phố ở Colorado đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp do cỏ lăn. Vào tháng 1 năm 2020, một số lượng lớn cỏ lăn đã xuất hiện trên Xa lộ Liên tiểu bang SR 240, cách West Richland, Washington hơn 30km về phía Tây. Hàng trăm đám cỏ lăn này không chỉ chắn ngang con đường phía trước mà còn chôn vùi một chiếc xe tải lớn dưới đống cỏ dại cao 4,5 mét…

Mỗi mùa thu và mùa đông, một số lượng lớn cỏ lăn (Tumbleweed) sẽ mọc trên vùng đồng bằng miền Trung Tây Hoa Kỳ. Chúng không chỉ "lăn lộn" và "chạy nhảy" mà còn tụ tập thành nhóm. Tuy nhìn từ xa có vẻ hơi buồn cười và dễ thương nhưng trên thực tế hầu hết người dân ở Mỹ đều ghét loài thực vật này và xem chúng như những "kẻ gây rối". Tumbleweed thực ra là tên gọi chung của một loại cây có thể cuốn theo gió sau khi khô.

Hầu hết các loài cỏ lăn gây tai họa cho vùng Trung Tây Hoa Kỳ là một loại cây có tên khoa học là Kali tragus.

Cỏ lăn (Tumbleweed) là một loại cỏ dại, giống như cây bụi mọc ở những vùng sa mạc Bắc Mỹ, về mùa thu bị héo và bong ra, cuộn lăn theo gió. Loài cỏ này nổi tiếng vì có khả năng "nuốt chửng" đường sá, nhà cửa, vườn tược khi vào mùa lăn của nó.

Tumbleweed ban đầu không có hình dáng như chúng ta vừa thấy, ban đầu nó là một loại cây xanh tươi, rất nhiều nước, thậm chí còn có thể nở những bông hoa nhỏ màu trắng. Nhiều loài động vật, bao gồm hươu đuôi đen, linh dương sừng nhánh, chó đồng cỏ và chim, ăn những chồi non mọng nước của loài cây này. Hơn nữa, trong những cơn bão bụi ở một số khu vực vào những năm 1930, nó được sử dụng làm thức ăn để giữ cho gia súc không bị chết đói vì không có thức ăn nào khác.

Nhưng vào mùa thu, khi vạn vật bắt đầu héo úa, những cành cây bắt đầu khô héo, phần thân của chúng trên mặt đất đứt rời khỏi rễ dưới lòng đất. Chỉ cần có gió mạnh thổi qua, cây cỏ lăn, vốn không còn bị rễ ràng buộc sẽ bắt đầu cuộc hành trình lang thang của mình.

Các loài gặm nhấm nhỏ và linh dương có thể ăn những chồi non của loài cây này. Tuy nhiên, một khi cây Tumbleweed đã khô héo thành một cành trơ trụi, nó hiếm khi trở thành bữa sáng của động vật.

Trên thực tế, nước Mỹ không phải là quê hương của loài cây này, và chúng được coi là một loài ngoại lai xâm lấn ở Hoa Kỳ. Vào những năm 1870, khi Hoa Kỳ nhập khẩu hạt lanh từ Nga, họ đã vô tình mang loại cây này tới.

Tumbleweed ban đầu phát triển rất hạn chế nên người dân địa phương cũng không mấy quan tâm. Nhưng thời kỳ tươi đẹp không kéo dài được bao lâu, chỉ sau 20, 30 năm, loài cây này bắt đầu phát triển tràn lan. Ngày nay, loài cây này được tìm thấy ở tất cả các bang của Hoa Kỳ, ngoại trừ Alaska và Florida.

Tumbleweed là tên gọi chung của nhiều loại cây khác nhau, khi trưởng thành sẽ khô héo, tách khỏi rễ và cuốn theo gió. Trong khi có nhiều loài khác nhau thì loài có nguồn gốc từ Nga (Salsola tragus với tên khoa học là Kali tragus) được biết đến nhiều nhất. Tumbleweed là cây hàng năm. Hạt nảy mầm vào mùa xuân, ra hoa vào mùa hè hoặc mùa thu (tùy theo loài) và chỉ sinh sản bằng hạt. Không giống như các hạt cỏ dại khác có thể sống hàng chục năm, hầu hết các hạt giống của loài cây này chỉ tồn tại được một năm.

Nguyên nhân cho sự phát triển tràn lan này nằm ở khả năng sinh sản mạnh mẽ và khả năng thích ứng với môi trường của loài cây này. Một cây Tumbleweed có thể mang khoảng 200.000 hạt giống, khi lăn, lực nhào mạnh sẽ giúp hạt rung lên và rơi xuống mặt đất.

Khi đến thời điểm thích hợp, những hạt giống rải rác trên mặt đất sẽ phát triển thành những cây mới và chu kỳ sinh trưởng tiếp tục lặp lại. Hơn nữa, do chúng cần ít nước hơn và có khả năng chịu mặn tốt nên môi trường sinh trưởng của chúng hiếm khi bị hạn chế và chúng có thể phát triển tự do dọc theo các bãi biển, đồng cỏ và sa mạc.

Nhà sinh vật học quần thể thực vật đã nghỉ hưu Debra Ayres, người đã nghiên cứu về loài Tumbleweed tại Đại học California, Davis cho biết, các xét nghiệm di truyền đã chỉ ra rằng loại cỏ lăn phổ biến nhất ở California, được gọi là cây kế Nga.

Ngoài ra, do địa hình nước Mỹ tương đối bằng phẳng nên vùng đồng bằng chiếm một nửa diện tích đất liền cả nước, vùng đồng bằng có điều kiện thông gió tốt. Nó cung cấp một địa hình thuận lợi cho sự di chuyển của cỏ lăn - không những không có chướng ngại vật mà gió còn tương đối mạnh.

Loại cây gai góc, cứng cáp này có thể làm tắc mương thủy lợi và lây lan sâu bệnh. Những cành cây khô rối đặc biệt dễ cháy và có thể đe dọa tính mạng con người nếu chúng bốc cháy khi lăn qua đường lửa hoặc chồng lên các công trình như nhà ở.

Một nhân viên Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, LH Dewey, đã viết vào năm 1893 rằng cây kế Nga đã đến Hoa Kỳ thông qua Nam Dakota dưới dạng hạt lanh nhập khẩu từ châu Âu vào những năm 1870.

Cỏ lăn cũng thường xuyên xâm chiếm các đường cao tốc và đường phố. Cư dân ở vùng Trung Tây nước Mỹ thức dậy và thấy cửa của họ bị chặn bởi cỏ lăn hoặc ô tô của họ bị cỏ lăn vây kín xung quanh. Hơn thế nữa, khi xuất hiện trên đường cao tốc, chúng còn có thể cản tầm nhìn của người lái xe và gây tai nạn giao thông.

Nhiều biện pháp đã được thực hiện để chống lại cỏ lăn, chẳng hạn như thuốc trừ sâu, chặt cây con hoặc nhổ cây con trước khi hạt có cơ hội phát triển. Nhưng những phương pháp này thường tốn kém và tốn thời gian.

• Cận cảnh loại cây đơn độc mọc giữa đảo muối của biển Chết
• Chiêm ngưỡng loài hoa “nữ hoàng độc dược” của Việt Nam
• 9 loài cây có khả năng đặc biệt giống con người