Thực vật cũng có ăng-ten chảo

Các nhà khoa học vừa phát hiện cây Marcgaravia evenia - loài thực vật Cuba thụ phấn nhờ những chú dơi đã tiến hóa với một chiếc lá đặc biệt hoạt động như chiếc ăng ten chảo thu sóng siêu âm mà dơi phát đi.

Đây là lần đầu tiên một tính năng như vậy được phát hiện ở thực vật. Thông thường, thực vật chỉ dựa vào màu sắc sặc sỡ để thu hút côn trùng thụ phấn. Tuy nhiên có hàng trăm loài thực vật thụ phấn nhờ dơi và các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm hiểu những con dơi tìm thấy những loại cây "có nhu cầu" bằng cách nào.

Trong phòng thí nghiệm, các nhà khoa học nhận thấy rằng loài dơi lưỡi dài Pallas rất giỏi trong việc phát hiện những hình dạng bán cầu rỗng nằm ẩn giữa các lá nhân tạo.

Cây Marcgravia evenia có những chiếc lá hoạt động như ăng-ten chảo (ảnh: NatGeo)

Kế đến, nhà nghiên cứu Ralph Simon của ĐH Ulm, Đức nhận thấy những chiếc lá đặc biệt phía trên bông hoa của cây Marcgravia evenia và nghĩ rằng chiếc lá giống hình bán cầu như vậy hẳn là một tín hiệu đối với những con dơi.

Để kiểm chứng là nhận định này, các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm và kết quả là những con dơi phát hiện bông hoa (nơi dơi kiếm ăn) nhanh hơn 50% khi bông hoa đó đi kèm chiếc lá chuyên biệt của M.evenia. Ngược lại, nếu bông hoa đi kèm một chiếc lá thông thường thì thời gian tìm kiếm sẽ giảm đi 6%.

Các nhà nghiên cứu cũng tìm hiểu về cường độ và hướng của sóng siêu âm mô phỏng được dội lại từ những chiếc lá M.evenia. Kết quả cho thấy tiếng vang từ chiếc lá dội đi từ mọi hướng và dễ dàng được con dơi năm bắt.

M.evenia là loài thực vật hiếm và phân phối không đồng đều trong tự nhiên, vì vậy việc thu hút những con dơi ở khoảng cách xa là rất quan trọng đối với sự sống còn của nó.

Một loài thực vật Trung Nam Mỹ khác là M.holtonii, nó có khả năng báo hiệu cho những chú dơi bằng một bộ phận phản âm chuyên biệt bên trong bông hoa của nó. Tuy nhiên, các nhà khoa học đã tìm thấy ở M.evenia một bước tiến xa hơn, "một hải đăng tiếng vang thật sự", Holdereid thuộc nhóm nghiên cứu nhận định.