Hàng triệu con muỗi "nhảy dù" để cứu loài chim biểu tượng của Hawaii

Loài chim ong mật có màu sắc rực rỡ ở Hawaii có nguy cơ tuyệt chủng do các loài săn mồi du nhập, môi trường sống bị tàn phá và bệnh tật.

"Biểu tượng của Hawaii" lâm nguy

Chim ong mật với màu sắc rực rỡ được xem là loài chim mang tính biểu tượng của bang đảo Hawaii (Mỹ). Những loài chim nhỏ này đã tiến hóa trong suốt hàng triệu năm, thích nghi đặc biệt với môi trường sống trên các hòn đảo ở Hawaii. Chúng giúp nhiều loài thực vật ở Hawaii thụ phấn.

Hơn 50 loài chim ong mật đã từng bay khắp quần đảo, nhưng do các loài săn mồi du nhập, môi trường sống bị tàn phá và bệnh tật, con số đó đã giảm xuống chỉ còn 17 loài.

Iiwi (Vestiaria coccinea), một loài chim ong mật Hawaii phổ biến ăn mật hoa chỉ được tìm thấy trong rừng núi cao của quần đảo Hawaii - (Ảnh: ALARMY STOCK).

Một trong những mối đe dọa đặc biệt của chim ong mật là muỗi Culex quinquefasciatus - loài xâm lấn đến đảo qua các thùng nước trên các con tàu châu Âu vào đầu thế kỷ 19. Loài muỗi này lây lan ký sinh trùng sốt rét làm chết gia cầm.

Những loài chim ong mật còn tồn tại đến ngày nay nhờ sống trên núi cao, nơi quá mát mẻ nên muỗi không đến. Tuy nhiên nhiệt độ tăng đang mở rộng môi trường sống của muỗi và mỗi năm chúng di chuyển cao hơn lên sườn núi, gây bệnh và giết chết các loài chim.

Bốn loài chim ong mật, gồm Akekeʻe và Akikiki trên đảo Kauai, Kiwiki và Ākohekohe trên đảo Maui, đang ở trong tình trạng đặc biệt khó khăn. Chúng có thể bị tuyệt chủng trong năm nay nếu không có hành động nào để cứu chúng.

Bà Hanna Mounce, giám đốc chương trình thuộc Dự án phục hồi chim rừng Maui, nói: “Với khí hậu ấm áp, chúng ta sẽ không còn con chim nào nữa”.

"Dĩ độc trị độc"

Dự án phục hồi chim rừng Maui đang nuôi hy vọng cứu chim ong mật bằng cách "lấy muỗi trị muỗi".

Cũng như nhiều loài động vật chân đốt khác, muỗi Culex quinquefasciatus có chứa vi khuẩn Wolbachia tự nhiên trong ruột của chúng. Để sinh con cùng nhau, muỗi giao phối phải bị nhiễm cùng một chủng vi khuẩn.

Các nhà khoa học sẽ thả những con muỗi đực mang một chủng Wolbachia khác với chủng Wolbachia ở Maui. Muỗi cái "bản địa" sẽ giao phối với những con đực này, nhưng do vi khuẩn Wolbachia của hai bên không tương thích, chúng sẽ không thể có con. Điều này đồng nghĩa "dân số" muỗi Culex quinquefasciatus trên đảo sẽ giảm mạnh.

Bắt đầu vào tháng 11 này, nhóm thực hiện dự án sẽ thả 250.000 con muỗi và 2 lần một tuần lại thả một lần trên khoảng 1.215ha ở phía đông Maui trong một năm. Muỗi được thả từ trực thăng xuống trong những viên nang phân hủy sinh học cỡ quả xoài, mỗi viên có thể chứa khoảng 1.000 con muỗi.

“Chúng tôi biết đây không phải là giải pháp lâu dài. Nhưng là giải pháp hiện có sẵn", bà M. Renee Bellinger - nhà di truyền học tại Cơ quan Khảo sát địa chất Mỹ - nói.

Nếu dự án không thành công, có thể cần phải di chuyển loài chim ong mật ra khỏi khu vực có muỗi truyền nhiễm, theo ông Sam 'Ohu Gon III - nhà khoa học cấp cao và cố vấn văn hóa tại Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên.

Cập nhật: 10/10/2023 Tuổi Trẻ