Hé lộ bí ẩn về loài mực khổng lồ

Các nhà khoa học phát hiện, tất cả những con mực khổng lồ trên thế giới “về cơ bản giống hệt nhau” bất chấp diện mạo trông có vẻ khác biệt.

Theo một nghiên cứu mới, sự đa dạng về gene ở mực khổng lồ (danh pháp khoa học là Architeuthis) đặc biệt nhỏ, nhỏ hơn nhiều so với ở những loài sinh vật biển khác từng được tìm hiểu.

Nhà nghiên cứu Tom Gilbert đến từ Đại học Copenhagen (Đan Mạch) tuyên bố: “Phát hiện trên rất đáng kinh ngạc”.

Mực khổng lồ là những sinh vật bí ẩn. Chúng cư trú ở sâu dưới đáy đại dương, khiến các nhà khoa học rất khó quan sát chúng trong môi trường sống tự nhiên. Trong thực tế, cho mãi tới năm 2004 vẫn chưa có ai từng quan sát được một con mực sống khổng lồ nơi hoang dã. Đoạn video đầu tiên về một con mực khổng lồ còn sống mãi tới năm nay mới được công bố. Con vật dường như phát triển tới chiều dài 18 mét và là động vật ăn thịt, thường săn cá và những con mực khác.

Các nhà khoa học ước tính mực khổng lồ có thể dài tới 18 mét. (Ảnh: Live Science)

Phần lớn những gì mà các nhà khoa học hiện biết về mực khổng lồ thường bắt nguồn từ những xác mực chết trôi dạt vào bờ biển hoặc trong dạ dày của cá voi (mực khổng lồ rõ ràng là món “nhậu” yêu thích của cá voi). Trước đây cũng chưa có ai công bố bất kỳ dữ liệu nào về bộ gene của mực khổng lồ.

Ông Gilbert và các cộng sự đã muốn tìm hiểu xem liệu gene có thể hé lộ bất kỳ điều gì về đời sống của mực khổng lồ, đặc biệt là kích thước và sự đa dạng của các cộng đồng sống. Giới nghiên cứu thậm chí không biết chắc chắn có bao nhiêu loài mực khổng lồ trong tự nhiên, dù con số ước tính có thể lên tới 21 loài.

Nhóm của ông Gilbert đã trích lấy ADN từ 43 mẫu mô mềm của mực khổng lồ. Họ tiến hành phân tích ADN của các cấu trúc tế bào tí hon có tên gọi mitochondria (hay mADN). Những cấu trúc này giúp tế bào chuyển biến năng lượng thành một dạng sử dụng được và ADN của chúng riêng rẽ với ADN trong nhân của một tế bào. mADN được di truyền từ mẹ sang con.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy trình tự sắp xếp mADN đặc biệt giống nhau ở tất cả các mẫu vật. Những mẫu nghiên cứu này cũng biểu hiện ít sự đa dạng về gene hơn 20 lần so với các loại mực thông thường khác và không có cấu trúc cộng đồng.

Các kết quả thu được hé lộ, tất cả các con mực khổng lồ đều thuộc một loài và thuộc cùng một cộng đồng lớn. Khoảng cách địa lý dường như không phải là rào cản chúng giao phối, tức là bất kỳ mực khổng lồ nào trên thế giới cũng là bạn tình tiềm năng của những con mực khổng lồ khác.

Tuy nhiên, theo ông Gilbert, một điều kinh ngạc nữa là các con mực khổng lồ cơ bản có thể khác nhau về hình dạng cơ thể và đời sống ở khắp nơi trên thế giới, trừ tại các vùng cực. “Điều này vô cùng khó lý giải”, ông Gilbert nói.

Các nhà nghiên cứu hiện đang cố gắng xác thực những kết quả thu được thông qua việc sử dụng ADN hạt nhân của mực khổng lồ, nhằm loại trừ khả năng xảy ra sự tương tự về mADN do đột biến của tiến hóa. Nếu kết quả vẫn như cũ, họ nhận định, mực khổng lồ có thể đã trải qua một quá trình mở rộng dân số gần đây và ấu trùng mực non đã phân tán trên diện rộng, chu du ngẫu nhiên khắp toàn cầu.