Gần đây, mọi người chia sẻ món ăn "thịt lợn bản hạ thổ", tức miếng thịt sống được tẩm ướp, sau đó chôn dưới đất 2-3 năm rồi lấy ra sử dụng. Cách ăn này có nguy hại sức khỏe?
Từ xa xưa, khi cuộc sống khó khăn, không có phương tiện dự trữ lương thực, thực phẩm lâu dài, con người tự tìm ra giải pháp để bảo quản thịt trong ngày đông tháng giá hoặc những ngày không có lương thực. Ví dụ, thịt lợn được tẩm ướp, sau đó treo trên gác bếp, có thể bảo quản lên tới 5-7 năm; hoặc thổ dân, du mục giết động vật, đem thui, sau đó tẩm ướp, bảo quản theo cách riêng, có thể lưu giữ hàng năm.
Món thịt lợn hạ thổ không được bán tại nhà hàng mà chỉ xuất hiện ở một số địa phương. (Ảnh minh họa).
Món thịt lợn hạ thổ, tức miếng thịt sống được tẩm ướp sau đó đem chôn dưới đất khoảng 2-3 năm mới lôi lên tiêu thụ, là cách ăn không phổ biến, cũng không được bán tại nhà hàng mà chỉ xuất hiện ở một số địa phương. Về nguyên lý, khi thịt chôn dưới đất là nhiệt độ thấp, thêm các chất phụ gia làm chậm quá trình phân hủy, khiến miếng thịt để được lâu hơn.
Vấn đề là chúng ta không thể biết được chính xác quy trình, cách thức chế biến, cũng như không có kết luận về mặt khoa học về quá trình biến đổi của thịt. Chưa kể, không có thống kê hoặc những trường hợp gặp sự cố khi ăn món này, nên khó để nói là tốt hay xấu.
Hiện, một số người dân địa phương ăn sản phẩm này một cách bình thường như món hàng ngày, chưa ghi nhận gây hại sức khỏe, nên chưa có căn cứ để kết luận.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều thực phẩm ủ chua như thịt, cá cho vào hộp thủy tinh hoặc nhựa đóng kín, lấy ra ăn sau một thời gian, có thể tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn C.botulium phát triển. Đây là vi khuẩn mang đặc điểm kỵ khí, sinh sôi, phát triển ở môi trường kín, có thể sinh độc tố botulinum cực nguy hiểm.
Ủ chua hoặc lên men thực phẩm sống là thói quen chế biến của nhiều người Việt, từ thịt, cá cho đến rau, củ, quả. Tuy nhiên, quy trình chế biến không đảm bảo vệ sinh; thực phẩm bị nhiễm độc từ gốc; dụng cụ hộp, chai, lọ chứa nhiễm khuẩn; hoặc tay người làm chưa được sát trùng... đều là yếu tố nguy cơ.
Do đó, lời khuyên tốt nhất là mọi người cần tuân thủ tuyệt đối nguyên tắc ăn chín, uống sôi. Thực phẩm cần được nấu chín, đảm bảo quy trình vệ sinh an toàn, không nên tiêu thụ các thức ăn khi chưa rõ nguồn gốc. Ngoài ra, không ăn thực phẩm nấu tái, hồng, hoặc có mùi khác lạ, đựng trong các hộp cong, rỉ, sét, bị lồi nắp.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh
Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội