Theo nghiên cứu mới đây, cá nước ngọt đang bị đe dọa ở mức báo động, với khoảng 1/3 số loài có nguy cơ tuyệt chủng trên thế giới.
Những số liệu trên được tổng hợp trong báo cáo mang tên The World’s Forgotten Fishes (Những loài cá bị lãng quên trên thế giới). Đây là công trình tổng hợp lại những nghiên cứu phạm vi toàn cầu của 16 tổ chức uy tín trong lĩnh vực bảo tồn thiên nhiên, bao gồm Tổ chức bảo tồn quốc tế (CI), Quỹ bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF), Tổ chức sách đỏ (IUCN)…
Số lượng cá nước ngọt giảm ở mức báo động - (Ảnh: GETTY IMAGES).
Theo đó, số lượng các quần thể cá nước ngọt trên toàn cầu đang "rơi tự do". Các quần thể cá di cư giảm đến 76% kể từ năm 1970. Cá lớn, nặng hơn 30kg, bị xóa sổ ở hầu hết các con sông. Trên toàn cầu, số lượng cá cỡ lớn giảm 94%.
Ngoài ra, 1/3 số loài cá nước ngọt có nguy cơ diệt vong. Chỉ riêng trong năm 2021, 16 loài cá nước ngọt đã được đưa vào danh sách tuyệt chủng.
Theo nhóm nghiên cứu, các nguyên nhân rất đa dạng như ô nhiễm và phá vỡ hệ sinh thái, đánh bắt quá mức mang tính hủy diệt, sự du nhập của các loài ngoại lai, biến đổi khí hậu...
Ngoài ra, hầu hết các con sông trên thế giới hiện đã bị ngăn dòng lấy nước để tưới tiêu hoặc làm đập thủy điện, khiến dòng chảy tự nhiên của chúng bị gián đoạn, gây khó khăn cho cuộc sống của cá nước ngọt.
Các dòng sông ô nhiễm là một trong những nguyên nhân làm suy giảm số lượng cá nước ngọt - (Ảnh: REUTERS).
Báo cáo cho thấy đa dạng sinh học trong các hệ sinh thái nước ngọt đang bị mất đi với tốc độ gấp đôi đại dương và rừng. Trích dẫn tài liệu của IUCN, báo cáo cho thấy trong hơn 10.000 loài cá được khảo sát thì có đến 30% có nguy cơ tuyệt chủng.
Trong khi đó, theo WWF, sông, hồ, vùng ngập nước dù chiếm chưa đến 1% tổng diện tích Trái đất nhưng lại là nơi cư ngụ của gần 1/4 loài động vật có xương sống và chiếm hơn một nửa loài cá của Trái đất.
Vì vậy, việc thay đổi hệ sinh thái không chỉ ảnh hưởng đến số lượng cá nước ngọt mà còn trực tiếp tác động đến đời sống của hơn 200 triệu người đang sống hoàn toàn dựa vào cá từ sông, suối, ao hồ như nguồn thực phẩm chính.