Vào đầu năm 2022, nam diễn viên Bruce Willis, 67 tuổi đã tuyên bố giải nghệ, nói lời tạm biệt với sự nghiệp điện ảnh và truyền hình sau khi được chẩn đoán mắc chứng mất ngôn ngữ. Tình trạng này ảnh hưởng đến khả năng nhận thức của ông trầm trọng. Vậy chứng mất ngôn ngữ là gì và nó làm suy yếu khả năng giao tiếp của những người mắc bệnh này như thế nào?
Mất ngôn ngữ là một chứng rối loạn giao tiếp ảnh hưởng đến khả năng nói hoặc hiểu lời nói của một người nào đó. Nó ảnh hưởng đến cách họ hiểu các từ viết và khả năng đọc và viết. Điều quan trọng cần lưu ý là chứng mất ngôn ngữ có thể có thể biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau. Một số người bị chứng mất ngôn ngữ chỉ gặp khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ - hệ quả của việc tổn thương thùy thái dương, nơi chi phối cách xử lý âm thanh và ngôn ngữ trong não. Một số khác chỉ gặp khó khăn với việc nói - cho thấy tổn thương ở thùy trán. Việc mất khả năng nói và hiểu ngôn ngữ cho thấy sự kết hợp tồi tệ nhất: tổn thương ở cả thùy thái dương lớn và thùy trán.
Hầu hết tất cả mọi người mắc chứng mất ngôn ngữ đều gặp khó khăn khi cố gắng gọi tên của những thứ mà họ biết, kéo theo khó khăn khi sử dụng các từ trong câu. Nó cũng ảnh hưởng đến khả năng đọc và viết của những người có tình trạng này.
Trong hầu hết các trường hợp, mất ngôn ngữ là kết quả của đột quỵ hoặc xuất huyết não. Nó cũng có thể được gây ra bởi tổn thương não do chấn thương do va đập, chẳng hạn như tai nạn xe hơi. Các khối u não cũng có thể dẫn đến chứng mất ngôn ngữ.
Cũng có một dạng riêng biệt của tình trạng này được gọi là "chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát". Điều này thường bắt đầu với các triệu chứng nhẹ nhưng trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. cộng đồng y tế chưa có kết luận gì về nguyên nhân gây ra chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát. Tuy nhiên, nó ảnh hưởng đến các vùng não giống như trong trường hợp mất ngôn ngữ do đột quỵ hoặc xuất huyết, nhưng sự khởi đầu của các triệu chứng theo một quỹ đạo khác.
Mất ngôn ngữ là một chứng bệnh khá phổ biến hiện nay. Khoảng 1/3 số người sống sót sau đột quỵ mắc chứng bệnh này. Chỉ tính riêng ở Mỹ, khoảng 2 triệu người đang mắc chứng mất ngôn ngữ và thêm khoảng 225.000 người Mỹ được chẩn đoán hàng năm.
Không có sự khác biệt về giới tính về những người mắc chứng mất ngôn ngữ. Tuy nhiên, những người có nguy cơ đột quỵ cao hơn sẽ có nhiều nguy cơ hơn, thuộc nhóm người bị khuyết tật tim mạch và tiểu đường.
Chứng mất ngôn ngữ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi; tuy nhiên, nó thường ảnh hưởng đến những người trên 65 tuổi đơn giản vì họ có nguy cơ đột quỵ cao hơn. Tuy nhiên, không loại trừ những người trẻ tuổi và cả trẻ sơ sinh cũng có thể phát triển tình trạng này.
Khi một ai đó không may bị mất ngôn ngữ sau đột quỵ hoặc xuất huyết não, việc chẩn đoán sẽ do bác sĩ khoa thần kinh thực hiện. Trong những trường hợp này, bệnh nhân sẽ có biểu hiện đột ngột khởi phát rối loạn - khả năng nói hoặc giao tiếp của họ sẽ giảm rất nhiều.
Chứng mất ngôn ngữ có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
Với chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát thì việc chẩn đoán sẽ khó hơn. Lúc đầu bệnh sẽ rất nhẹ nhưng bệnh nhân sẽ từ từ quên tên người hoặc đồ vật, sau đó dần dần cảm thấy khó khăn khi hiểu những gì người khác nói. Những thay đổi này sẽ giúp kích hoạt các chẩn đoán chính xác hơn.
Những người bị chứng mất ngôn ngữ do đột quỵ hoặc xuất huyết sẽ hồi phục theo thời gian. Tốc độ và mức độ như thế nào còn tùy thuộc vào mức độ tổn thương của não, và liệu pháp điều trị mà họ nhận được. Còn chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát là chứng thoái hóa, bệnh nhân sẽ xấu đi theo thời gian, mặc dù tốc độ suy giảm có thể chậm lại.
Tin vui là chứng mất ngôn ngữ có thể điều trị được. Nếu ở dạng không tiến triển, liệu pháp nhất quán sẽ giúp phục hồi khả năng nói và hiểu. Bệnh nhân sẽ được chữa trị bằng cách thức hành bằng các bài tập lặp lại một kèm một, giúp họ dần dần lấy lại được giọng nói. Tuy nhiên, cần phải kiên trì vì con đường có thể dài và nó phụ thuộc vào mức độ tổn thương của não
Ở dạng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát, các triệu chứng suy giảm khả năng nói và ngôn ngữ sẽ trở nên tồi tệ hơn theo thời gian. Tuy nhiên, các liệu pháp phục hồi chức năng có thể giúp những người sống sót sau đột quỵ lấy lại khả năng nói và hiểu ngôn ngữ, đồng thời có thể làm chậm các triệu chứng trong các trường hợp mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát.
Hiện các nhà nghiên cứu đang thử nghiệm lâm sàng một số loại thuốc điều trị nhưng đang ở giai đoạn đầu, kết quả vẫn chưa có mất khả quan. Hiện tại liệu pháp phục hồi chức năng giọng nói là phương pháp điều trị phổ biến nhất.