Bạn đột ngột cảm thấy đau tai kèm nổi mụn nước vùng tai. Bạn bị ù tai và tê vùng mặt. Nếu bạn có những triệu chứng trên, thì có thể bạn đang mắc hội chứng Ramsay Hunt.
Những điều cần biết về hội chứng Ramsay Hunt
Hội chứng Ramsay Hunt (herpes zoster) xảy ra khi có đợt bùng phát của bệnh zona và ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt chi phối một bên tai của bạn. Ngoài phát ban zona gây đau, có thể gây tê liệt mặt và mất thính giác ở tai bị ảnh hưởng.
Hội chứng Ramsay Hunt được gây ra bởi cùng một loại virus gây bệnh thủy đậu. Sau khi khỏi thủy đậu, virus vẫn sống trong dây thần kinh của bạn. Nhiều năm sau, nó có thể hoạt động trở lại. Khi đó, nó có thể tác động đến dây thần kinh mặt của bạn.
Điều trị kịp thời có thể làm giảm nguy cơ gặp biến chứng. Các biến chứng có thể là yếu cơ mặt và điếc vĩnh viễn.
Hội chứng này có thể gây tê liệt một bên mặt và mất thính giác.
Nguyên nhân dẫn đến hội chứng Ramsay Hunt
Hội chứng Ramsay Hunt xảy ra ở những người đã từng mắc bệnh thủy đậu. Một khi bạn khỏi bệnh thủy đậu, virus sẽ ở lại trong cơ thể bạn – đôi khi hoạt động trở lại trong những năm sau đó và gây ra bệnh zona, phát ban gây đau kèm các mụn nước chứa dịch trong.
Hội chứng là một đợt bùng phát bệnh zona ảnh hưởng đến dây thần kinh mặt gần một bên tai của bạn. Nó cũng có thể gây tê liệt một bên mặt và mất thính giác.
Triệu chứng
Hai dấu hiệu và triệu chứng chính của hội chứng Ramsay Hunt là:
- Hồng ban kèm mụn nước gây đau ở xung quanh và trong tai của bạn.
- Yếu liệt hoặc tê nửa mặt cùng bên với tai bị ảnh hưởng
Thông thường, phát ban và liệt mặt xảy ra đồng thời. Đôi khi triệu chứng này xuất hiện trước triệu chứng kia. Một số trường hợp khác, bệnh nhân chỉ có liệt mặt mà không có phát ban.
Nếu bạn mắc hội chứng Ramsay Hunt, bạn cũng có thể có các triệu chứng sau:
- Đau tai
- Mất thính lực
- Ù tai
- Khó nhắm mắt
- Cảm giác xoay tròn hoặc lắc lư (chóng mặt)
- Thay đổi vị giác hoặc mất vị giác
- Khô miệng và khô mắt
Bạn nên đến gặp bác sĩ khi nào
Gọi cho bác sĩ nếu bạn bị liệt một bên mặt hoặc phát ban zona trên mặt. Điều trị bắt đầu trong vòng ba ngày kể từ khi có dấu hiệu và triệu chứng có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.
Các yếu tố nguy cơ của hội chứng Ramsay Hunt
Hội chứng Ramsay Hunt có thể xảy ra ở bất cứ ai đã bị thủy đậu. Bệnh thường gặp hơn ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người trên 60 tuổi. Hội chứng này rất hiếm xảy ra ở trẻ em.
Hội chứng Ramsay Hunt là bệnh không lây. Tuy nhiên, việc tái hoạt động của virus varicella-zoster có thể gây ra bệnh thủy đậu ở những người tiếp xúc với dịch mụn nước, bóng nước hoặc chưa được tiêm vắc-xin phòng bệnh. Nhiễm trùng có thể nghiêm trọng đối với những người có vấn đề về hệ thống miễn dịch.
Cho đến khi các bóng nước đóng vảy, tránh tiếp xúc với:
- Những người chưa bao giờ bị thủy đậu hoặc chưa bao giờ tiêm vắc-xin thủy đậu.
- Những người có suy giảm hệ miễn dịch.
- Trẻ sơ sinh.
- Phụ nữ mang thai.
Biến chứng
Các biến chứng có thể bao gồm:
- Mất thính lực vĩnh viễn và yếu cơ mặt. Đối với hầu hết người bệnh, mất thính lực và liệt mặt do hội chứng Ramsay Hunt thường là tạm thời. Tuy nhiên, nó có thể chuyển thành vĩnh viễn.
- Tổn thương mắt. Yếu/liệt mặt gây ra có thể khiến bạn gặp khó khăn trong việc nhắm kín mắt. Khi điều này xảy ra, giác mạc, cấu trúc bảo vệ mắt của bạn, có thể bị tổn thương. Tổn thương này có thể gây đau và mờ mắt.
- Đau theo dây thần kinh. Tình trạng đau này xảy ra khi nhiễm trùng zona làm tổn thương các sợi thần kinh. Các tín hiệu được gửi bởi các sợi thần kinh này bị rối loạn và bị cường đại lên. Từ đó gây ra cơn đau có thể kéo dài sau khi các dấu hiệu và triệu chứng khác đã giảm dần.
Chẩn đoán
Các bác sĩ thường có thể xác định hội chứng Ramsay Hunt dựa trên bệnh sử, khám lâm sàng và các dấu hiệu và triệu chứng đặc biệt của bệnh. Để xác định chẩn đoán, bác sĩ có thể lấy một mẫu chất lỏng từ một trong những mụn nước phát ban trong tai của bạn để xét nghiệm.
Điều trị
Điều trị kịp thời hội chứng Ramsay Hunt có thể giảm đau và giảm nguy cơ biến chứng lâu dài. Thuốc có thể bao gồm:
- Thuốc kháng virus. Các loại thuốc như acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir) hoặc valacyclovir (Valtrex) thường giúp chống lại virus thủy đậu.
- Corticosteroid. Một liệu trình ngắn điều trị với prednisone liều cao giúp tăng tác dụng của thuốc kháng virus trong điều trị hội chứng Ramsay Hunt.
- Thuốc chống lo âu. Các loại thuốc như diazepam (Valium) có thể giúp làm giảm chứng chóng mặt.
- Thuốc giảm đau. Cơn đau liên quan có thể nghiêm trọng. Vì vậy, bác sĩ có thể cần kê thuốc giảm đau cho bệnh nhân.
Lối sống và biện pháp điều trị tại nhà
Những điều sau đây có thể giúp giảm bớt sự khó chịu của hội chứng Ramsay Hunt:
- Giữ sạch các khu vực bị ảnh hưởng bởi phát ban.
- Chườm mát, nén ướt vào phát ban để giảm đau.
- Dùng thuốc giảm đau không kê đơn hoặc thuốc chống viêm, chẳng hạn như ibuprofen (Advil, Motrin IB, các loại khác).
- Nếu yếu/liệt mặt khiến bạn khó nhắm mắt, hãy thực hiện các bước sau để bảo vệ thị lực của bạn:
- Sử dụng thuốc nhỏ mắt giữ ẩm suốt cả ngày nếu mắt bạn bị khô.
- Vào ban đêm, bôi thuốc mỡ lên mắt và dán mí mắt của bạn hoặc đeo miếng che mắt.
Phòng ngừa
Trẻ em hiện đang được tiêm phòng thủy đậu cách thường quy, giúp giảm đáng kể khả năng bị nhiễm virus thủy đậu. Một loại vắc-xin bệnh zona cho người từ 50 tuổi trở lên cũng được khuyến nghị sử dụng.
Các triệu chứng của bệnh có thể âm thầm và mức độ nhẹ như đau âm ỉ vùng tai kèm một vài mụn nước. Nhưng cũng có thể rầm rộ như yếu liệt cơ mặt và ù tai, giảm thính lực. Vì vậy, đừng chủ quan, nhưng hãy đến gặp bác sĩ khi có những triệu chứng nghi ngờ hội chứng Ramsay Hunt.