Cái tên “hà mã” xuất phát từ tiếng Hy Lạp có nghĩa là “ngựa nước” hay “ngựa sông”. Tuy nhiên, hà mã không liên quan đến ngựa. Họ hàng gần nhất còn sống của hà mã là lợn, cá heo, cá voi.
Hà mã (Hippopotamus amphibius) có thể được tìm thấy ở các hồ và sông chảy chậm ở châu Phi. Da của hà mã sẽ bị mất nước nếu ở ngoài nước quá lâu, đặc biệt là dưới cái nắng gay gắt của châu Phi.
Đó là lý do tại sao loài động vật có vú bán thủy sinh này dành tới 18 giờ mỗi ngày trong nước. Chúng sẽ lên bờ ăn cỏ trong đêm.
Hà mã là loài động vật ưa nước có kích thước lớn sống ở châu Phi. Chúng có thể đạt chiều dài 3,3 đến 5m và cao tới 1,6m tính tới vai. Con cái trung bình nặng khoảng 1.400kg, trong khi con đực nặng từ 1.600 đến 4.500kg.
Mắt, tai và lỗ mũi của hà mã đều ở trên đỉnh đầu. Sự thích nghi này cho phép hà mã nhìn, nghe và thở trong khi phần lớn cơ thể của nó chìm trong môi trường sống dưới nước.
Khi lặn hoàn toàn dưới nước, hà mã bịt lỗ mũi và tai lại. Tuy nhiên, mắt của nó có thể mở nhờ một màng có chức năng như một bộ kính bảo hộ tích hợp bảo vệ mắt của nó. Hà mã trường thành có thể nhịn thở năm phút dưới nước.
Hà mã quen thuộc với nước đến nỗi chúng thậm chí có thể ngủ dưới nước. Chúng có một phản xạ tự nhiên đẩy chúng lên bề mặt để thở mà không cần phải thức dậy.
Hà mã thực tế không biết bơi, và chỉ có thể dùng chân để tiếp xúc với đáy sông để di chuyển. Hà mã là loài động vật rất hung dữ và sống ở những khu vực có nguồn nước dồi dào.
Nhưng làm thế nào mà loài động vật có vú to lớn này có thể nín thở tới năm phút? Hà mã có đặc điểm thích nghi là "tắt" phổi khi ở dưới nước nhưng vẫn cho phép máu chứa oxy tiếp tục lưu thông. Đây là lý do tại sao hà mã không bất tỉnh như con người khi ở dưới nước trong thời gian dài như vậy. Khi ở dưới nước, chúng di chuyển rất ít để cơ thể chúng cần ít oxy hơn.
Tuy nhiên chỉ những con hà mã trưởng thành mới có thể nín thở tới năm phút. Những con hà mã chưa trưởng thành không có cùng dung tích phổi lớn như vậy và phải nổi lên mặt nước thường xuyên hơn. Chẳng hạn, hà mã sơ sinh chỉ có thể nín thở trong 30-40 giây.
Khi ngập dưới nước, hà mã có thể nín thở trong 5 phút hoặc thậm chí lâu hơn nếu cần. Hà mã có lỗ mũi nằm trên đỉnh đầu, cho phép chúng thở ngay cả khi phần còn lại của chúng cơ thể ở dưới nước. Khi hà mã đi ra khỏi nước trong thời gian dài, bề mặt da của chúng sẽ tiết ra chất lỏng màu đỏ gọi là "máu mồ hôi". Trên thực tế, chất lỏng này không phải là mồ hôi cũng không phải máu, nó có màu đỏ vì chứa sắc tố axit. Chất này có chức năng như một loại kem chống nắng, kem dưỡng ẩm và thuốc kháng sinh, có thể bảo vệ da.
Hà mã thường sinh con dưới nước nên hà mã con phải bắt đầu nín thở ngay từ khi mới chào đời. Hà mã sơ sinh cũng bú dưới nước, nghĩa là chúng sẽ bú trong khoảng 20-30 giây, sau đó phải nổi lên mặt nước để thở và quá trình này sẽ lặp đi lặp lại đến khi nó bú no thì thôi.
Nhiều động vật có vú sống dưới nước và bán thủy sinh là những vận động viên bơi lội xuất sắc, nhưng hà mã không nằm trong số đó. Trên thực tế, hà mã hoàn toàn không biết bơi, thay vào đó chúng đi bộ, chạy và nhảy dưới nước. Xương của chúng rất đặc, cho phép hà mã có thể tự chìm dưới nước thay vì tiêu tốn năng lượng để giữ mình dưới nước.
Da của hà mã rất mỏng manh và dễ bị tổn thương, nứt nẻ khi tiếp xúc với ánh nắng Mặt trời. Để thích nghi với đời sống dưới nước, da hà mã đã được cải thiện cho phù hợp, toàn thân nhẵn và không có lông - giảm sức cản khi di chuyển trong nước. Bởi vậy, nhược điểm của làn da này là thiếu lớp bảo vệ và rất nhạy cảm với ánh nắng, đặc biệt là ánh nắng ở vùng nhiệt đới châu Phi. Vì vậy, hà mã cần ngâm mình trong nước để giữ ẩm cho da, và chúng không bao giờ dám rời khỏi nguồn nước quá lâu.
Tuy nhiên, vì hà mã là động vật có vú nên chúng không thể thở dưới nước. Cuối cùng họ phải nổi lên để thở. Chúng có thể chỉ cần đi vào vùng nông nơi chúng vẫn đứng trong khi lỗ mũi của chúng nhô lên khỏi mặt nước. Ở vùng nước sâu hơn một chút, hà mã có thể đứng bằng hai chân sau, giúp chúng có đủ độ cao để đưa lỗ mũi lên trên mặt nước. Hoặc, ở vùng nước sâu hơn nữa, hà mã sẽ trồi lên khỏi đáy và trồi lên mặt nước để hít thở không khí.
Hà mã là những con thú có tính xã hội, sống thành từng đàn. Các đàn hà mã thường bao gồm từ 10 đến 30 thành viên, bao gồm cả con đực và con cái, mặc dù một số nhóm có tới 200 con. Bất kể số lượng, mỗi đàn thường được dẫn dắt bởi một con đực đầu đàn.
Hà mã là một loài động vật có vú ăn cỏ kích thước lớn sống ở châu Phi cận Sahara. Chúng thuộc họ Hà mã (Hippopotamidae) và là một trong hai loài còn sinh tồn của chi Hà mã (Hippopotamus). Tên gọi của chúng có nghĩa là "ngựa sông" trong tiếng Hy Lạp, bởi vì chúng thường sống gần các dòng sông hoặc hồ nước và có thể lặn dưới nước tới 5 phút. Hà mã có bộ hàm cực khỏe, có thể nghiền nát cá sấu dài 3m dễ như bỡn. Chúng cũng là một trong những loài động vật hung tợn nhất thế giới, gây ra nhiều vụ tấn công con người và các loài khác. Hà mã có cơ thể to béo, da màu xám hoặc hơi đỏ, không có lông trừ một ít ở tai và đuôi. Khi phơi nắng trên bờ, chúng tiết ra một chất lỏng màu đỏ giống máu, nhưng thực ra là một chất dưỡng ẩm và chống nắng cho da của chúng. |