Trong vòng 30 năm qua, HMMWV (High Mobility Multipurpose Wheeled Vehicle), hay “Humvee”, đã trở thành mẫu xe biểu tượng cả trên chiến trường lẫn trong hoạt động vận tải quân sự. Từ Chiến dịch Bão táp Sa mạc cho đến chiến sự Ukraine, Humvee đã và đang được sử dụng trong gần như mọi cuộc xung đột trên thế giới kể từ năm 1989 đến nay.
Gần như mọi lực lượng vũ trang hiện đại của Mỹ, bất kể là sở cảnh sát địa phương hay lính đặc nhiệm SEAL, cũng ít nhất một lần ngồi trên loại phương tiện này.
Gần như mọi lực lượng vũ trang hiện đại của Mỹ, bất kể là sở cảnh sát địa phương hay lính đặc nhiệm SEAL, cũng ít nhất một lần ngồi trên loại phương tiện này. Trên thực tế, Humvee phổ biến đến nỗi nếu có dịp sang Mỹ, đừng ngạc nhiên khi thấy một chiếc Humvee cũ đậu trước một hàng tạp hóa nào đó, hoặc chạy bon bon quanh thị trấn. Theo nhà sản xuất AM General, mẫu xe này đã được xuất khẩu sang hơn 70 quốc gia trên toàn thế giới.
Đến năm 2022, quân đội Mỹ bắt đầu thay thế Humvee bằng Oshkosh J-LTV (Joint-Light Tatical Vehicle). Dẫu vậy, rất khó để quên được sức ảnh hưởng gần như không thể đong đếm được của Humvee trên chiến trường, trong văn hóa đại chúng và cả ngành công nghiệp xe hơi. Nó đã hiện diện trong nhiều bộ phim, trò chơi điện tử, thậm chí là tiền thân cho một dòng SUV hoàn toàn mới - bao gồm một mẫu chạy điện - mà chúng ta biết đến với tên gọi Hummer.
Bạn có thắc mắc Humvee đã đạt được tất cả những điều đó như thế nào không? Cũng như Jeep, câu chuyện của Humvee bắt đầu trong những trận chiến khốc liệt.
Sau thất bại trong cuộc chiến tranh Việt Nam, Lầu Năm Góc quyết định thay thế đội xe Jeep vốn đã phục vụ trong quân ngũ suốt vài thập kỷ. Năm 1983, chính phủ Mỹ ký hợp đồng trị giá 1 tỷ USD với AM General, công ty ban đầu chuyên sản xuất xe thư tín, xe tải hạng nặng và phương tiện quân sự khác dưới sự điều hành của American Motors, sau đó bị thâu tóm bởi LTV Aerospace and Defense. Quân đội Mỹ muốn có một phương tiện đa dụng: vượt được suối, leo qua những địa hình gập ghềnh, vận chuyển lính và nhu yếu phẩm một cách an toàn, đồng thời còn kiêm luôn vai trò nền tảng vũ khí cho các chiến dịch tấn công.
HMMWV M998 là sản phẩm đầu tiên được đưa ra, nhưng binh sỹ lại thích gọi nó bằng cái tên “Humvee” và “Hummer” mà chúng ta đã quen thuộc hiện nay. Mẫu xe này tham chiến một thời gian ngắn trong cuộc xâm lược của Mỹ vào Panama năm 1989, sau đó trở thành một phần không thể thiếu trong Chiến dịch Bão táp Sa Mạc chống lại chính quyền Saddam Hussein. Nó được liên quân sử dụng làm bệ phóng tên lửa chống tăng TOW, súng máy hạng nặng Browning M2, súng máy M240.
Phiên bản Humvee mới nhất, HMMWV M1167, sở hữu động cơ tăng áp V8 chạy bằng dầu diesel, có kết cấu dạng mô-đun để cho phép trang bị thêm nhiều vũ khí, giáp, thiết bị y tế hoặc trinh sát.
Vào đầu thập niên 1990, Arnold Schwarzenegger một lần được thấy Humvee và ngay lập tức say mê chiếc xe tải này. Năm 1992, mẫu Humvee dân dụng đầu tiên là Hummer H1 xuất hiện trên thị trường. Hummer trở thành một hiện tượng trong văn hóa đại chúng với mẫu Hummer H2, một ví dụ điển hình cho những gì tốt nhất và cả… tệ nhất của ngành công nghiệp xe hơi Mỹ. Các mẫu Hummer dân dụng có kích cỡ rất lớn, hầm hố, vẫn được ưa chuộng gần 20 năm sau khi những chiếc H2 đầu tiên xuất xưởng.
Ở thời điểm Mỹ tiến hành cuộc chiến chống khủng bố và xâm lược Iraq, Humvee lộ ra những khuyết điểm cho thấy nó chưa sẵn sàng cho chiến trường phi đối xứng. Mẫu xe này vượt trội trong những cuộc đối đầu với các lực lượng truyền thống, như từng gặp trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc; nhưng mọi chuyện hoàn toàn khác khi tham chiến trên những đường phố chật chội ở Baghdad và Fallujah. Humvee trở thành mục tiêu nóng cho những cuộc phục kích và vô số vụ đánh bom bất ngờ của lực lượng đối địch. Cuối cùng, quân đội Mỹ đành triển khai các mẫu Humvee mới với giáp khủng hơn.
Humvee ngay từ đầu đã được chế tạo theo kiểu mô-đun và dễ dàng tinh chỉnh, cho phép các mẫu giáp khủng nói trên tung hoành trên tuyến đầu của chiến trường. Các mẫu giáp nhẹ được sử dụng làm phương tiện cứu thương hoặc vận chuyển lính. Humvee trở thành một huyền thoại, bởi nó có thể hoạt động ở bất kỳ đâu, theo bất kỳ phương thức nào mà người điều khiển muốn.
Ngay cả các tổ chức khủng bố như Taliban và ISIS cũng sử dụng những chiếc Humvee đánh cắp được, hoặc bị bỏ lại, trong chiến trận. Trong các chiến dịch quân sự chống lại ISIS, Humvee thậm chí còn được biến tấu thành xe chở bom. Hiện nay, lực lượng Ukraine đang sử dụng xe Humvee do Mỹ tài trợ trong các chiến dịch phản công. Có thể nói, nơi đâu có chiến trường, nơi đó có Humvee.
Trên toàn nước Mỹ, nhiều sở cảnh sát địa phương sử dụng Humvee trong các hoạt động thường ngày. Người dân cũng có thể sở hữu những chiếc Humvee đã qua sử dụng, hoặc được quân đội thanh lý do không có nhu cầu sử dụng, tương đối dễ dàng. Với hơn 300.000 chiếc Humvee đã được sản xuất và xuất khẩu trên toàn thế giới, linh kiện thay thế của nó có thể tìm thấy ở khắp nơi. Một phương tiện được sản xuất để chiến đấu chắc chắn là ứng viên hoàn hảo cho những chuyến off-road!
Trong suốt nhiều thập kỷ qua, Humvee đã liên tục góp mặt tại các vùng chiến sự toàn cầu. Dù Mỹ đang dần loại bỏ Humvee, mẫu xe tải quân sự nổi tiếng này có lẽ sẽ tiếp tục được trọng dụng ở nhiều nơi khác của thế giới trong ít nhất vài thập kỷ nữa.