Vận tải đường bộ là xương sống của chuỗi cung ứng toàn cầu. Cho dù hàng hóa được vận chuyển bằng đường hàng không hay di chuyển qua bảy vùng biển, hầu hết chúng đều sẽ phải dành một khoảng thời gian ở phía sau xe tải trước khi được đưa đến tận nhà bạn.
Không cần phải nói, chúng ta vẫn biết được rằng những chiếc xe tải có động cơ rất mạnh mẽ, luôn có thể vượt qua cả địa hình thuận lợi và khó khăn để đến đích. Chỉ cần có hàng hóa cần giao thì sẽ có xe tải phục vụ, bất kể khối lượng hàng hóa cần vận chuyển là bao nhiêu.
Tuy nhiên, có một điều khiến không ít người cảm thấy tò mò, đó là vì sao một số có mui xe có thể nhìn thấy được để đặt động cơ, trong khi một số khác có "mui" phẳng?
Tùy thuộc vào cách bố trí động cơ, xe tải có thể có phần đầu dài nhô ra hoặc chỉ đơn giản là giống như mặt phẳng.
Trong số nhiều cách phân loại xe tải, một trong những cách đó là phân loại theo vị trí đặt động cơ. Hầu hết xe tải ở Mỹ thường đặt động cơ phía trước cabin tài xế. Điều này dẫn đến việc chúng có nắp ca-pô nhô ra có thể được tiếp cận để bảo trì một cách dễ dàng. Những chiếc xe tải như vậy được gọi là "xe tải thông thường".
Mặt khác, hầu hết những chiếc xe tải tại châu Âu thường tích hợp động cơ và cabin của người lái thành một khối. Kết quả là xe tải sẽ có phần đầu khá phẳng. Để tiếp cận động cơ, toàn bộ cabin có thể được di chuyển sang một bên. Những chiếc xe tải như vậy được gọi là xe tải Cab-over.
Thiết kế xe tải – Xe tải thông thường và xe Cab-over
Xe tải thông thường
Theo công thức tổng trọng lượng cầu liên bang của Hoa Kỳ, xe tải nên có tải trọng nặng dàn trải. Vì các trục của xe phải chịu được toàn bộ tải trọng nên việc phân bổ trọng lượng theo công thức yêu cầu các trục phải được đặt xa nhau hơn. Vì mục đích công thái học, trục trước phải được đặt phía trước cabin người lái. Để đạt được điều này, động cơ phải được lắp phía trước cabin, tách biệt với nó.
Mũi xe nhô ra và chiều dài cơ sở dài hơn mang lại cabin rộng rãi cho người lái xe tải thông thường.
Kết quả là những chiếc xe này có phần cabin khá rộng rãi có thể chứa đựng những tiện nghi dành cho người lái xe.
Xe Cab-over
Công thức tổng trọng lượng cầu liên bang chỉ tồn tại duy nhất ở Hoa Kỳ và không tồn tại ở châu Âu, điều đó đồng nghĩa với việc khoảng cách giữa các trục có thể được thiết kế nhỏ hơn. Để đạt được điều này, động cơ và trục trước được đặt ngay dưới ghế ngồi của cabin. Khu vực này thường được cách nhiệt khỏi sức nóng và tiếng ồn của động cơ để tránh gây khó chịu cho người lái xe.
Xe Cab-over có cabin nhỏ hơn nhưng có thể chở tải trọng tương đương với xe tải thông thường.
Kết quả là cabin hình hộp với 'mũi' phẳng hoặc không nhìn thấy được khoang động cơ. Không gian cabin dành cho người lái sẽ giảm đáng kể do các trục được đặt gần nhau hơn.
Ý nghĩa thiết kế và tác động của chúng đối với vận tải đường bộ
Thiết kế thông thường
Sự hiện diện của khoang động cơ chuyên dụng giúp khoảng cách giữa các trục lớn hơn và do đó chiều dài cơ sở dài hơn. Chiều dài cơ sở dài mang lại sự ổn định trên đường thẳng nhưng ảnh hưởng khá nhiều khi vào cua. Và sự thoải mái trong cabin của xe tải thông thường phải đánh đổi với việc không có được tầm nhìn rộng khi vào cua, vì cấu hình này tạo ra điểm mù cho người lái.
Công thức tổng trọng lượng cầu liên bang của Hoa Kỳ ủng hộ việc phân bổ tải trọng rộng hơn, dẫn đến các trục được đặt cách xa nhau hơn.
Mặc dù không có cấu hình động cơ cụ thể nào được biết là hoạt động tốt hơn cấu hình động cơ khác khi di chuyển, nhưng xe tải thông thường sẽ gặp nhiều bất lợi khi va chạm. Va chạm trực diện khiến động cơ di chuyển vào trong, thường đè lên người giữa nó và xe moóc, làm giảm đáng kể độ an toàn.
Xe tải thông thường có điểm mù lớn và phải dựa vào gương phụ để cải thiện tầm nhìn.
Xe tải thông thường cho phép không khí di chuyển trên thân xe tốt hơn so với xe Cab-over. Các bề mặt dốc và cong như nắp ca-pô, kính chắn gió và mui xe giúp giảm lực cản. Điều này cải thiện khả năng tiết kiệm nhiên liệu; một thành phần quan trọng trong chi phí vận chuyển.
Thiết kế Cab-over
Khi so sánh với thiết kế thông thường, xe Cab-over có chiều dài cơ sở ngắn hơn và vị trí của người lái ngồi cao hơn. Điều này giúp việc di chuyển qua những không gian chật hẹp dễ dàng hơn, đồng thời mang lại tầm nhìn tuyệt vời cho người lái. Do không có khoang động cơ chuyên dụng nên người lái sẽ phải chịu nhiệt độ, tiếng ồn và độ rung lớn hơn.
Vì động cơ được đặt bên dưới người lái nên nó sẽ bị đẩy xuống dưới và ra xa trong trường hợp xảy ra tai nạn. Do đó, thiết kế Cab-over thường được cho là an toàn hơn. Tuy nhiên, thiết kế hình hộp làm tăng diện tích bề mặt cản luồng không khí. Để khắc phục tình trạng khí động học kém, xe tải Cab-over thường được trang bị đập gió và nắp cong trên mái của chúng.
Các ứng dụng
Do thiết kế của chúng, xe tải thông thường thường phù hợp với các công việc tải nặng, đường dài, chẳng hạn như khai thác mỏ, xây dựng và sử dụng địa hình. tTrong khi đó, xe tải Cab-over phù hợp hơn cho các công việc nhẹ và nặng vừa phải, chủ yếu là trong khu vực thành thị và trên khoảng cách ngắn. Các ứng dụng phổ biến bao gồm chữa cháy, đổ rác và vận chuyển hàng ký gửi.
Điện khí hóa và động cơ chạy bằng nhiên liệu thay thế là hướng đi mới cho vận tải đường bộ hiện đại.
Mặc dù sự khác biệt về vị trí đặt động cơ dường như không đáng kể nhưng nó có tác động đáng chú ý đến hiệu suất của xe tải. Những tiến bộ trong thiết kế và công nghệ đã trải qua một chặng đường dài kể từ khi ra đời, khiến chúng trở nên nhỏ gọn nhưng mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Vận tải đường bộ hiện đại đang phát triển dựa trên nhiên liệu thay thế và điện khí hóa. Mặc dù hợp lý cho những khoảng cách ngắn hơn, nhưng nó phù hợp như thế nào đối với việc vận chuyển đường bộ đường dài thì chỉ có thời gian mới trả lời được!