Bọ ngựa springbok đực sẵn sàng làm bọ ngựa cái bị thương trong lúc tán tỉnh để tránh trở thành bữa ăn cho bạn tình sau khi giao phối.
Khoảng 60% cuộc giao phối của bọ ngựa springbok kết thúc bằng cảnh con đực bị bạn tình ăn thịt. Những con bọ ngựa đực đánh cược với tính mạng bất cứ khi nào chạm trán con cái, theo Nathan Burke, nhà côn trùng học ở Đại học Auckland, chuyên gia về hành vi của bọ ngựa. Tất cả bọ ngựa đực đều vô cùng cẩn thận khi tiếp cận bạn tình tiềm năng. Trong khi phần lớn loài bọ ngựa khác tìm cách lẻn tới từ phía sau hoặc phân tán sự chú ý của con cái bằng con mồi ngon lành, bọ ngựa springbok áp dụng chiến thuật hoàn toàn khác để sống sót, theo nghiên cứu công bố hôm 20/1 trên tạp chí Biology Letters.
Bọ ngựa springbok cái và vết thương do con đực gây ra. (Ảnh: Nathan W Burke).
Dưới nguy cơ bị ăn thịt, bọ ngựa springbok đực tìm cách khuất phục con cái bằng cách ghì bạn tình xuống đất một cách bạo lực, Burke, đồng tác giả nghiên cứu cùng với đồng nghiệp Gregory Holwell, cho biết. Hành vi vật lộn này vừa là chiến thuật ghép đôi vừa là mưu kế sống sót. Theo kết quả thí nghiệm với 52 cặp bọ ngựa, bí quyết để giành chiến thắng là tấn công trước. Nếu bọ ngựa đực ập tới nhanh hơn và tóm con cái bằng chân trước có răng cưa, cơ hội trốn thoát an toàn lên tới 78%. Ngoài ra, nếu bọ ngựa đực tung đòn tấn công mạnh nhưng không đến nỗi chí mạng vào vùng bụng con cái, nó chắc chắn có thể thoát thân.
"Tôi rất bất ngờ khi phát hiện bọ ngựa đực làm con cái bị thương trong lúc cố gắng chinh phục bạn tình tiềm năng để giao phối", Burke chia sẻ. "Tôi chưa từng quan sát hành vi tương tự ở những loài bọ ngựa khác".
Tuy nhiên, nếu bọ ngựa cái ra đòn trước, con đực luôn bị giết chết và ăn thịt. Nhìn chung, con đực là kẻ giành phần thắng trong hơn một nửa số cuộc đụng độ kéo dài trung bình 13 giây. Nhưng việc giành chiến thắng không tự động giúp chúng giành quyền giao phối. Việc ghép đôi chỉ diễn ra trong 2/3 số trường hợp mà các nhà nghiên cứu quan sát được.
Bọ ngựa springbok có tên khoa học Miomantis caffra, là loài vật bản xứ ở phía nam châu Phi, nhưng đã lan rộng tới New Zealand, phía nam châu Âu và bang California của Mỹ, có thể thông qua hoạt động buôn bán vật nuôi. Nguồn dưỡng chất thu được khi bọ ngựa cái ăn thịt kẻ theo đuổi giúp nuôi nấng con non của nó. Hành vi ăn thịt bạn tình cũng phổ biến ở các loài nhện như nhện góa phụ đen và bọ cạp. Con đực nhỏ hơn thường cố gắng bằng mọi giá để tránh bị ăn thịt, bao gồm giả chết. Nhưng bọ ngựa springbok cái còn có một lợi thế khác là khả năng sinh sản vô tính mà không cần con đực. Chúng có thể tự tạo ra bản sao của chính mình nếu không giao phối.