Năm 1985, trong một cuộc nghiên cứu về cá heo, để giải khuây, một nhà khoa học đã đóng giả làm Poseidon, ông ta đặt vòng rong biển lên đầu và sau đó ném nó xuống biển. Một lúc sau, một con cá heo nổi lên với chiếc vòng rong biển đội trên đầu. Tất nhiên, đây có thể chỉ là ngẫu nhiên, nhưng cũng có thể cá heo đang bắt chước ông ấy. Đó là vì cá heo là một trong số các loài động vật thông minh nhất trên Trái đất. Vậy chính xác thì chúng thông minh như thế nào?
Sơ lược về cá heo
Cá heo thuộc Bộ Cá voi (Cetacea) là một bộ động vật có vú gồm các loài như cá voi, cá heo, cá nhà táng, kỳ lân biển với 89 loài khác nhau. Tổ tiên là động vật có vú trên cạn, bộ cá voi dần thích nghi và sống ở môi trường nước vào 55 triệu năm trước. Gần 35 triệu năm trước, nhiệt độ thay đổi đã làm giảm đáng kể số lượng con mồi, nhiều loài tuyệt chủng nhưng một nhóm nhỏ của bộ cá voi sống sót và tiến hóa trở nên nhỏ hơn, thông minh hơn với hệ thống xã hội phức tạp thông qua việc giao tiếp bằng sóng âm.
Cá heo có hệ thống xã hội phức tạp thông qua việc giao tiếp bằng sóng âm.
Khả năng phối hợp có tổ chức
Quay về hiện tại, não cá heo lớn đến mức tỉ lệ não so với kích thước cơ thể chỉ xếp sau con người. Cá heo tiến hóa để tồn tại bằng mối quan hệ xã hội phức tạp như săn mồi, đuổi kẻ thù và kết đôi sinh sản.
Ví dụ như một nhóm cá heo Florida tổ chức các cuộc đi săn theo chiến thuật phức tạp. Một con cá heo đảm nhiệm việc khuấy bùn xung quanh để cô lập và làm rối đội hình đàn cá nhỏ, một con khác giữ vai trò chỉ huy điều chỉnh đồng đội xếp thành hàng bên ngoài, chờ cho con cá nào thoát ra thì bắt lấy. Để làm được như thế cần tính toán, hợp tác và không thể thiếu sự giao tiếp.
Não cá heo lớn đến mức tỉ lệ não so với kích thước cơ thể chỉ xếp sau con người.
Khả năng lĩnh hội ngôn ngữ
Cá heo tích lũy và dạy cách giao tiếp cùng các kỹ năng từ thế hệ này qua thế hệ khác. Các nhóm cá heo khác nhau lại có cách giao tiếp, cách săn mồi và cư xử khác nhau. Cá heo thậm chí còn hiểu được ngôn ngữ Khi chúng được dạy thông qua tiếng còi và dấu hiệu bằng tay, chúng thông minh đến mức có thể hiểu được thứ tự của ký hiệu như phân biệt mệnh lệnh đem trái banh tới cái vòng và đem cái vòng tới trái banh.
Cá heo tích lũy và dạy cách giao tiếp cùng các kỹ năng từ thế hệ này qua thế hệ khác.
Khả năng nhận thức và thể hiện tình cảm
Cá heo cũng là một trong số ít loài sở hữu siêu nhận thức vì đã vượt qua bài kiểm tra gương chiếu, khi chúng nhìn mình vào gương, chúng liền nhận ra đây là hình dạng của bản thân chúng. Nhưng điều tuyệt vời nhất về cá heo là sự đồng cảm, lòng vị tha và sự gắn bó. Thói quen giúp đỡ sinh vật bị nạn vượt qua rào cản khác loài, thực tế là nhiều trường hợp cá heo nâng người đuối nước lên mặt nước để hít thở. Và giống con người, chúng cũng thương tiếc những con đã chết.
Số lượng cá heo hiện nay đang bị đe dọa vì việc đánh bắt trái phép và ô nhiễm nguồn nước.
Tuy nhiên, số lượng cá heo hiện nay đang bị đe dọa vì việc đánh bắt trái phép và ô nhiễm nguồn nước. Vậy nên câu hỏi ở đây không còn là cá heo có thông minh không, mà chính là con người có đồng cảm để mang đến cho chúng một môi trường sống tự do và an toàn không?