Chảy nước mũi khi ăn thường liên quan tới việc ăn đồ cay nóng hoặc là triệu chứng của các tình trạng sức khỏe như nhiễm trùng, dị ứng và chất kích thích,.. Viêm mũi là thuật ngữ chung để chỉ tình trạng sổ mũi (chảy mũi) hoặc nghẹt mũi với sự kết hợp của các triệu chứng như chảy nước mũi, hắt hơi, tắc/nghẹt mũi, ngứa mũi hoặc có đờm/chất nhầy trong cổ họng, ho, chảy nước mũi sau,...
1. Nguyên nhân khiến bạn bị chảy nước mũi khi ăn
Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến có thể gây chảy nước mũi khi ăn mà bạn có thể tham khảo:
Gustatory rhinitis (tạm dịch: Viêm mũi vị giác)
Viêm mũi vị giác xảy ra khi một người ăn thức ăn cay hoặc nóng chẳng hạn như ớt cay, tỏi, cà ri, sốt cay, bột ớt, gừng và các gia vị tự nhiên có vị cay the khác; khiến dây thần kinh sinh ba bị kích thích và khiến nước mũi chảy ra. Người bị viêm mũi vị giác sẽ không có bất kì triệu chứng nào khác của phản ứng dị ứng mà chỉ bị chảy nước mũi khi ăn.
Có nhiều nguyên nhân khiến bạn chảy nước mũi khi ăn. (Ảnh: ST).
Viêm mũi vị giác phổ biến hơn ở người lớn tuổi và thường trùng với viêm mũi do tuổi già - một loại viêm mũi không dị ứng. Cả hai tình trạng này đều có liên quan tới tình trạng chảy nước mũi quá nhiều.
Bạn có thể ngăn ngừa tình trạng này bằng cách tránh các thực phẩm kích thích như đồ cay nóng và dùng một số loại thuốc để kiểm soát triệu chứng chảy nước mũi sau khi ăn chẳng hạn như atropine bôi tại chỗ.
Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng là tình trạng dị ứng không còn xa lạ với nhiều người, bệnh có thể xảy ra theo mùa hoặc quanh năm. Thông thường thì các tác nhân môi trường có thể gây ra triệu chứng bao gồm mạt bụi, phấn hoa hoặc lông thú cưng nhưng một số người có thể xảy ra triệu chứng dị ứng khi tiếp xúc/ăn một số loại thực phẩm.
Viêm mũi dị ứng có thể gây ra các biểu hiện như: sổ mũi, nghẹt mũi; ngứa mắt, ngứa miệng, ngứa cổ họng hoặc ngứa da; khô mắt; chảy nước mắt; hắt hơi liên tục; mệt mỏi.
Viêm mũi vận mạch
Viêm mũi vận mạch hay còn gọi là viêm mũi vô căn xảy ra không phải do chất gây dị ứng mà do những thay đổi liên quan tới môi trường và thể chất nhất định khiến niêm mạc mũi bị sưng lên kèm theo chảy nước mũi sau, nghẹt mũi, hắt hơi liên tục, đau đầu, nặng xoang, ho,...
Các tác nhân có thể góp phần gây viêm mũi vận mạch bao gồm: một số mùi nhất định chẳng hạn như nước hoa, khói thuốc lá,..; thay đổi thời tiết bao gồm độ ẩm, nhiệt độ và áp suất không khí; thay đổi nội tiết tố; thay đổi cảm xúc; ăn một số loại thực phẩm kích thích như rượu và thức ăn cay nóng,...
Viêm mũi không dị ứng
Viêm mũi không dị ứng (Nonallergic rhinitis) có thể ảnh hưởng đến trẻ em và người lớn. Có nhiều tác nhân khác nhau gây ra các triệu chứng viêm mũi không dị ứng như một số mùi hoặc chất kích thích trong không khí, thay đổi thời tiết, một số loại thuốc, thực phẩm và tình trạng bệnh lý mãn tính.
Viêm mũi không dị ứng không phổ biến như viêm mũi dị ứng nên thường bị chẩn đoán nhầm. Bác sĩ sẽ loại trừ nếu không tìm ra nguyên nhân khiến bạn bị chảy nước mũi. Các tác nhân gây chảy mũi không do dị ứng phổ biến bao gồm: mùi khó chịu, thời tiết thay đổi, khói thuốc lá, một số loại thực phẩm cụ thể.
Có một số loại viêm mũi không dị ứng khác nhau và hầu hết chúng đều có triệu chứng giống với dị ứng theo mùa, trừ biểu hiện ít có cảm giác ngứa ngáy hơn.
Chảy nước mũi kéo dài liên tục có thể trở thành mãn tính. (Ảnh: ST).
Viêm mũi thể hỗn hợp (Mixed rhinitis)
Mixed rhinitis là một tình trạng khiến người bệnh trải qua cả các triệu chứng của viêm mũi dị ứng (allergic rhinitis) và viêm mũi không dị ứng (non-allergic rhinitis). Người mắc viêm mũi thể hỗn hợp có thể gặp các triệu chứng như sưng mũi, chảy nước mũi, ngứa mũi, hắt hơi do cả yếu tố dị ứng và không dị ứng. Điều này có thể gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của họ.
Phân biệt chảy nước mũi và rò rịch não tủy
- Chảy nước mũi thường chảy ở cả hai bên lỗ mũi, hầu như không gây mất khứu giác, nước mũi có màu hoặc trong suốt ở dạng đặc/loãng
- Rò dịch não tủy khiến nước chảy ra từ một bên mũi và khiến bạn bị mất khứu giác hoàn toàn thể anosmia (không thể ngửi được mùi), nước chảy ra từ mũi thường loãng và không có màu (trong suốt).
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây chảy nước mũi khi ăn là gì bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện kiểm tra cận lâm sàng và các xét nghiệm test lẩy da kiểm tra dị ứng, nội soi mũi kiểm tra tổn thương mãn tính nếu có, xét nghiệm máu tìm kháng thể có liên quan tới các chất gây dị ứng cụ thể,...
2. Biến chứng và điều trị chảy nước mũi khi ăn
Tùy vào nguyên nhân gây chảy nước mũi khi ăn là gì mà phương pháp điều trị là khác nhau, có thể là tránh các tác nhân gây bệnh, sử dụng thuốc không kê đơn để giảm nhẹ hầu hết các triệu chứng như chảy nước mũi, nghẹt mũi, hắt hơi...
Chẳng hạn nếu nguyên nhân chảy nước mũi khi ăn là do viêm mũi dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định bạn sử dụng thuốc kháng histamine hoặc các chế phẩm sinh học... Nếu nguyên nhân là do viêm mũi hỗn hợp thì tình trạng có thể được điều trị bằng các loại thuốc nhằm giảm tình trạng viêm tại mũi chẳng hạn như thuốc thông mũi đường uống hoặc dạng xịt; thuốc xịt mũi cortisteroid dùng theo đơn; thuốc kháng Cholinergic dạng xịt...
Lưu ý, thuốc thông mũi không được khuyến khích sử dụng cho mọi đối tượng. Nếu bạn đang mang thai hoặc có các tình trạng sức khỏe bao gồm huyết áp cao, bệnh tim, bệnh tăng nhãn áp, bệnh cường giáp... hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Dựa vào nguyên nhân gây chảy nước mũi là gì mà phương pháp điều trị sẽ khác nhau. (Ảnh: ST).
Các biến chứng do chảy nước mũi hiếm khi gây nguy hiểm nhưng có thể gây khó chịu nếu tình trạng này thường xuyên diễn ra và trở thành mãn tính. Các biến chứng do chảy mũi thường xuyên có thể gặp như:
- Polyp mũi: những khối u lành tính vô hại trong niêm mạc mũi hoặc xoang
- Viêm xoang
- Viêm tai giữa
- Giảm chất lượng cuộc sống bao gồm khó khăn trong giao tiếp, làm việc, tập thể dục và giấc ngủ.
Tóm lại, bất cứ thứ gì gây kích ứng bên trong mũi đều có thể gây chảy nước mũi. Nhiễm trùng- chẳng hạn như cảm lạnh, cúm hoặc viêm xoang và dị ứng thường gây chảy nước mũi và nghẹt mũi ngay cả khi bạn ăn. Việc xác định nguyên nhân gây chảy nước mũi khi ăn - đặc biệt là khi tình trạng diễn ra thường xuyên là rất quan trọng bởi một số dị ứng có thể đe dọa tới tính mạng và cần phải theo dõi chặt chẽ.