Bão chồng bão và hiện tượng kì thú mang tên Fujiwhara

Hai cơn bão sẽ hủy diệt lẫn nhau hay sẽ "lưỡng lốc nhất thể" và trở thành một con quái vật mạnh mẽ hơn?

Trước khi bão vào bờ, ta khó có thể đo đếm sức tàn phá của nó lên cả hai yếu tố con người và của cải. Thế khi hai cơn bão va vào nhau, chuyện gì sẽ xảy ra?

Đã có không ít bộ phim khoa học viễn tưởng được xây dựng dựa trên hiện tượng hợp nhất 2 siêu bão. Tuy nhiên, trên thực tế, hiện tượng này diễn tiến phức tạp hơn nhiều so với những gì được mô tả trên phim.

Hiệu ứng Fujiwhara (hay hiệu ứng bão kép, hiệu ứng bão đôi) được đặt tên theo Tiến sĩ Sakarei Fujiwhara, nhà khí tượng học Nhật Bản, người đầu tiên quan sát thấy hiện tượng giao thoa 2 cơn bão, và miêu tả hiện tượng này vào năm 1921.

Theo ông Fujiwhara, 2 hoặc nhiều luồng áp thấp nhiệt đới sẽ chỉ “tương tác” nếu ở cách nhau 1.900km hoặc gần hơn.

Hiện tượng giao thoa 2 hoặc nhiều cơn bão sẽ xảy ra khi chúng hình thành gần nhau.

Trong khi đó, 2 cơn bão sẽ “tương tác” bất cứ khi nào khoảng cách giữa chúng giảm xuống dưới 1.400km, và có khả năng sáp nhập làm một nếu ở cách nhau 300km.

Hiện tượng giao thoa 2 hoặc nhiều cơn bão sẽ xảy ra khi chúng hình thành gần nhau, hoặc giao cắt nhau trên đường di chuyển.

Vậy điều gì sẽ xảy ra mỗi khi các cơn bão va chạm lẫn nhau? Chúng có hợp nhất thành một siêu bão? Hay cơn bão lớn sẽ triệt tiêu cơn bão nhỏ?

Nguyên lý hiệu ứng bão kép: Tương tác dẫn đến thay đổi đường đi

Theo lí thuyết của hiệu ứng Fujiwhara thì:

• Nếu một trong hai cơn bão yếu hơn cơn bão còn lại, thì cơn bão nhỏ thường sẽ xoay quanh cơn bão lớn.
• Nếu hai cơn bão mạnh tương đương, chúng sẽ cùng nhau xoay quanh điểm giao cắt.
• Còn nếu hai cơn bão mạnh tương đương sáp lại gần nhau ở khoảng cách dưới 300km, thì chúng có khả năng sáp nhập thành một siêu bão.

Ví dụ, trong mùa bão Đại Tây Dương năm 1995, bão Iris đã “tương tác” với bão Humberto, rồi tiếp tục “sáp nhập” bão nhiệt đới Karen.

Mùa thu năm 2005, bão Wilma đã “hút” bão nhiệt đới Alpha ngay sau khi quét qua Nam Florida (Mỹ).

Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất của hiện tượng Fujiwhara là "Cơn bão hoàn hảo" năm 1991, được tạo thành bởi một khối khí lạnh vừa rời khỏi Bờ Đông nước Mỹ, cùng một vùng thấp phía đông Nova Scotia và cơn bão có tên Grace.

Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp cá biệt, khi 2 cơn bão di chuyển gần nhau đến mức cơn bão yếu hơn bị “hất văng”, buộc phải đổi hướng. Ví dụ bão Hilary và Irwin hồi tháng 7/2017.

Thiên tai có thể xảy ra do hiệu ứng bão kép

Với sự gia tăng của biến đổi khí hậu toàn cầu, các cơn bão tấn công các vùng ven biển ngày càng thường xuyên hơn và hiệu ứng bão kép cũng dễ xảy ra hơn. 

Mưa xối xả là một trong những thảm họa thường gặp nhất trong hiệu ứng bão kép. Do lượng mưa do hai cơn bão gây ra ở khu vực tiếp cận lớn hơn lượng mưa của một cơn bão trong điều kiện bình thường và thời gian mưa kéo dài hơn nên mưa lớn đã trở thành một trong những thảm họa nghiêm trọng nhất ở các vùng ven biển.

Mưa lớn sẽ gây áp lực rất lớn lên hệ thống thủy lợi địa phương, hệ thống thoát nước đô thị có thể bị quá tải, dẫn đến ngập úng nghiêm trọng. Ngoài ra, mưa lớn còn gây ra các thiên tai thứ cấp như lũ quét, lở đất, ảnh hưởng rất lớn đến giao thông, đất nông nghiệp và đời sống của người dân khu vực xung quanh.

Hiệu ứng bão kép cũng gây ra gió mạnh, một nguyên nhân chính khác gây ra thiệt hại nặng nề. Hai cơn bão trong hiệu ứng bão kép sẽ làm tăng tốc độ không khí, có thể phá hủy nhà cửa, làm hư hại các cơ sở điện và làm tê liệt hệ thống giao thông. Gió mạnh cũng có thể gây ra các hiện tượng thời tiết như mưa lớn, giông bão và mưa đá, làm trầm trọng thêm mức độ nghiêm trọng của thảm họa. Để giảm thiểu thiệt hại do gió mạnh gây ra, việc thực hiện trước các biện pháp phòng ngừa rủi ro tương ứng, bao gồm gia cố nhà cửa, sửa chữa các công trình điện, là rất quan trọng để bảo vệ tính mạng và tài sản của người dân địa phương.

Sóng biển cũng là một yếu tố bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng bão kép. Nước biển dâng tại khu vực chịu ảnh hưởng của hai cơn bão cùng lúc mạnh hơn, có thể hình thành sóng lớn, gây xói mòn bờ biển nghiêm trọng và gây lũ lụt cho các vùng ven biển. Xói mòn do sóng không chỉ trực tiếp loại bỏ các bãi cát ở khu vực ven biển mà còn có thể làm hư hại các công trình và cơ sở hạ tầng gần bờ biển. Đồng thời, sóng cũng sẽ làm dâng cao mực nước thủy triều, gây lũ lụt, đe dọa nghiêm trọng đến người dân và đất nông nghiệp ở các vùng ven biển.

• Nước trong quả trứng vịt lộn bổ như sâm? Lý giải của chuyên gia khiến nhiều người "giật mình"
• Khoa học công nghệ Trung Quốc: Từ bắt chước đến thống trị thế giới!
• Nơi tập trung 99% vàng trên Trái đất