Bắt khối u 'nhịn ăn' để diệt ung thư

Một nhóm chuyên gia Mỹ và Bỉ phát hiện ra rằng axit lactic là một nguồn năng lượng quan trọng của tế bào ung thư. Nhờ phát hiện này, họ tìm ra một phương pháp cực kỳ hiệu quả để loại bỏ các khối u: Không cho chúng hấp thụ axit lactic. 

Nhiều khối u có khả năng đốt cháy nhiên liệu theo nhiều cách khác nhau để phục vụ các hoạt động của chúng. Tế bào ung thư gần mạch máu có nguồn cung cấp oxy dồi dào. Chúng có thể đốt cháy đường glucose (như tế bào khỏe mạnh) hoặc axit lactic (lactate). Tế bào ung thư nằm xa mạch máu không được cung cấp đủ oxy nên buộc phải đốt rất nhiều glucose để tồn tại. Trong quá trình kém hiệu quả đó, chúng thải ra lactate.

Tế bào ung thư có nguồn cung cấp oxy dồi dào có xu hướng đốt lactate. Phản ứng này giải phóng glucose dành cho những tế bào không có đủ oxy. Nhưng khi tế bào “no” oxy mất khả năng đốt lactate thì các tế bào “đói” oxy chỉ nhận được rất ít glucose.

Một tế bào ung thư đang phân chia. Ảnh: newscentre.bham.ac.uk.

“Đối với các tế bào ung thư đói oxy thì glucose chính là sự sống”, Pierre Sonveaux, giáo sư dược học và trị liệu của Đại học Louvain (Bỉ), phát biểu.

Bước đi tiếp theo của nhóm chuyên gia là tìm hiểu cách thức lactate xâm nhập tế bào ung thư. Do các cơ có thể tái chế lactate để ngăn chặn hiện tượng co rút, các nhà nghiên cứu cho rằng hoạt động tương tự cũng xảy ra ở tế bào ung thư.

“Các bó cơ có một loại protein làm nhiệm vụ vận chuyển. Người ta gọi nó là MCT1. Chúng tôi nhận thấy MCT1 cũng tồn tại trong tế bào ung thư”, tiến sĩ Mark Dewhirst, giáo sư bộ môn bệnh học ung thư của Đại học Duke (Mỹ), cho biết.

Nhóm nghiên cứu sử dụng các hóa chất có khả năng ngăn chặn MCT1 để đẩy chúng ra khỏi tế bào ung thư để xem MCT1 có vai trò gì đối với việc vận chuyển lactate. Kết quả cho thấy MCT1 là phương tiện vận chuyển lactate tới tế bào ung thư.

Việc chặn MCT1 không tiêu diệt các tế bào ung thư có nguồn cung cấp oxy dồi dào, nhưng khiến chúng không có lactate để đốt. Chúng buộc phải sử dụng phần lớn glucose trước khi loại đường này tới được vị trí của các tế bào đói oxy. Dần dần các tế bào đói oxy sẽ chết vì thiếu glucose.

“Tiêu diệt tế bào ung thư đói oxy bằng cách để chúng chết đói là một ý tưởng hoàn toàn mới”, Mark nói.

Từ hơn 50 năm qua giới khoa học đã biết tế bào ung thư đói oxy là một trong những nguyên nhân cản trở các liệu pháp hóa trị và xạ trị, song người ta chưa tìm ra một biện pháp hiệu quả để tiêu diệt chúng. “Tế bào ung thư đói oxy giúp các khối u hồi sinh sau quá trình hóa trị và xạ trị”, giáo sư Olivier Feron, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, cho biết.

Một trong những ưu điểm của việc “bỏ đói” tế bào ung thư thiếu oxy là người ta không cần phải đưa thuốc vào tận tế bào. Thay vào đó, các nhà khoa học chỉ cần chế ra một loại thuốc có khả năng ngăn chặn MCT1 và các protein khác có chức năng vận chuyển lactate.

Nhóm nghiên cứu đã thử nghiệm liệu pháp xạ trị kết hợp với ngăn chặn MCT1 đối với chuột bị ung thư. Kết quả cho thấy tế bào ung thư biến mất hoàn toàn, kể cả những tế bào gần mạch máu.