Các nhà khoa học ghi nhận trường hợp hiếm: Cá mập ngựa vằn cái sinh con một mình dù không thiếu con đực

Các nhà khoa học ghi nhận trường hợp hiếm khi cá mập ngựa vằn cái sinh sản vô tính, bất chấp sự hiện diện của những con đực khỏe mạnh.

Một con cá mập ngựa vằn nhỏ chào đời trong thủy cung Shedd ở Chicago dù mẹ của nó không giao phối với bất kỳ con đực nào cùng bể, Newsweek hôm 17/12 đưa tin. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Journal of Fish Biology.

Một con cá mập ngựa vằn trưởng thành (trái) và con non (phải). (Ảnh: Thủy cung Shedd/Brenna Hernandez).

Sinh sản vô tính - tạo ra con giống hệt bố mẹ về mặt di truyền mà không cần giao phối - phổ biến ở nhiều sinh vật không xương sống, nhưng ít thấy ở động vật có xương sống như cá mập, trừ khi không có bạn tình để sinh sản hữu tính.

Nhóm nghiên cứu phát hiện cá mập ngựa vằn ở Chicago sinh sản vô tính sau khi xét nghiệm gene của các con non. Việc xét nghiệm nhằm giúp nhân giống loài vật đang bị đe dọa này. Tuy nhiên, một con non khiến nhóm nhà khoa học bối rối vì chỉ chứa thông tin di truyền của một con cá mập trưởng thành mà không phải hai.

"Cá mập con không tương thích với bất kỳ con đực trưởng thành nào trong bể, nhưng lại tương thích với con cái đã đẻ trứng", Kevin Feldheim, nhà nghiên cứu tại Bảo tàng Field, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

Nhiều động vật bò sát, bao gồm thằn lằn whiptail, tắc kè, thằn lằn đá, rắn, đôi khi sinh sản vô tính. Một số loài, ví dụ thằn lằn whiptail New Mexico, hoàn toàn sinh sản vô tính, nghĩa là không có con đực trong suốt hàng triệu năm. Dù không có con đực, thằn lằn cái vẫn thực hiện những hành vi ghép đôi với nhau nhằm kích thích chu kỳ nội tiết tố, thúc đẩy việc đẻ trứng.

Hiện tượng này từng được ghi nhận ở cá mập, nhưng rất hiếm. Trường hợp của cá mập ngựa vằn ở Chicago thậm chí còn hiếm hơn vì xung quanh có những con đực phù hợp để giao phối.

"Đây mới chỉ là trường hợp thứ hai mà chúng tôi biết về cá mập sinh sản vô tính kể cả khi có sẵn bạn tình khỏe mạnh. Phát hiện này làm thay đổi những gì chúng tôi nghĩ về cách thức và lý do của việc sinh sản vô tính, đồng thời thể hiện một điều quan trọng trong khoa học: Chúng ta sẽ không ngừng học hỏi", Feldheim nói.

Cập nhật: 19/12/2022 VnExpress