ChatGPT và các ứng dụng AI đang lấy đi việc làm của chúng ta?

Những tính năng ấn tượng của ChatGPT – ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đình đám gần đây, đang làm nóng lại câu hỏi: Các ứng dụng AI đang thay thế công việc của con người?

AI – Công cụ "làm được mọi việc"?

Không nhiều người bày tỏ quan điểm lo ngại về Trí tuệ nhân tạo (AI) một cách mạnh mẽ như Elon Musk. Điều này gây ngạc nhiên, không chỉ bởi ông là một CEO công nghệ lừng danh, mà còn vì tỷ phú này chính là một trong những nhân vật hàng đầu trong lĩnh vực này. Musk từng là một thành viên sáng lập của OpenAI – tổ chức đứng sau ChatGPT, và hãng Tesla của ông cũng đang phát triển nhiều tính năng AI như robot và hệ thống tự lái.

Tỷ phú Elon Musk là người nổi tiếng hoài nghi về AI. (Nguồn: Reuters)

Khi nói về AI của chính mình, vị tỷ phú đưa ra những ý kiến cho thấy ông đánh giá rất cao sức mạnh và tiềm năng phát triển của AI, nhưng cũng đồng thời cũng tin rằng AI sẽ thay đổi hoàn toàn cách con người sống và làm việc: "Chúng sẽ tạo ra một tương lai thịnh vượng, không có đói nghèo, con người có thể làm những việc theo sở thích của mình. Nói cách khác, AI khiến mọi công việc đều trở nên vô nghĩa và thừa thãi".

Những ý kiến dự báo còn trở nên mạnh mẽ hơn, kể từ khi xuất hiện những chatbot có tính năng cao, thực hiện được nhiều yêu cầu phức tạp. Như với ChatGPT, ứng dụng này đang được mệnh danh là "siêu chatbot", trả lời hàng loạt câu hỏi khác nhau từ người dùng, như lập kế hoạch tập thể dục, làm thơ, sáng tác nhạc rap, hay thậm chí viết bài luận. Công cụ này thậm chí đã vượt qua được một số bài kiểm tra tại trường đại học về nhiều lĩnh vực như luật và quản trị kinh doanh, nhờ khả năng tổng hợp thông tin và biên tập các văn bản mượt mà giống như người viết.

ChatGPT có thể thực hiện nhiều yêu cầu khác nhau từ người dùng. (Nguồn: DW)

Richard DeVere, chuyên gia về công nghệ tại hãng nghiên cứu Ultima đánh giá: "Tôi tin rằng các công cụ như ChatGPT có thể thay thế khoảng 20% lực lượng lao động hiện nay. Robot không hẳn sẽ thay thế công việc của bạn, nhưng một người được sự hỗ trợ của robot thì có thể". Một số chuyên gia khác thậm chí đưa ra con số từ 50-70% công việc sẽ bị thay thế bởi AI trong tương lai.

Trên thực tế, cũng đã có một số doanh nghiệp và tổ chức sử dụng các công cụ AI cho các hoạt động của mình. Cũng như ChatGPT, một chatbot có tiếng khác là Jounce AI hiện đang nổi lên như một công cụ hiệu quả cho việc sáng tạo ý tưởng quảng cáo. Ngay cả giới lãnh đạo doanh nghiệp, như Jeff Maggioncalda – CEO hãng cung cấp khoa học trực tuyến nổi tiếng Coursera cũng cho biết ông đang sử dụng ChatGPT như một công cụ hỗ trợ về tư duy.

Mới đây nhất là việc trang tin Buzzfeed tuyên bố sẽ ứng dụng các tính năng AI được cung cấp bởi OpenAI – nhà phát triển của ChatGPT trong hoạt động biên tập và sản xuất nội dung. Đáng nói là bước đi này được đưa ra trong bối cảnh, công ty truyền thông này vừa sa thải gần 180 nhân viên, chiếm khoảng 12% đội ngũ nhân sự hồi cuối năm ngoái.

Trang tin Buzzfeed ứng dụng AI trong biên tập nội dung sau khi cắt giảm nhân sự. (Nguồn: Reuters)

Chuyên gia Aljoscha Burchardt từ Trung tâm nghiên cứu AI của Đức bình luận: "Chúng ta đã làm việc với AI rất nhiều, mà không nhận ra là đó là AI. Chẳng hạn như các công cụ dịch, tìm kiếm thông tin hay định hướng đường đi – rất nhiều tính năng nhỏ mà ta thường không để ý. ChatGPT có thể thay đổi bức tranh hiện nay".

Triển vọng thực tế của việc AI thay thế việc làm

Dù thừa nhận những tiềm năng của AI, vẫn có nhiều chuyên gia cho rằng, các hệ thống này sẽ khó có thể đe dọa đến việc làm của con người, ít nhất ở thời điểm hiện tại.

Geri Cupi, CEO của Twig – một startup về fintech tại Anh đang tích hợp ChatGPT vào các tính năng tương tác cho người dùng, bình luận: "Tôi tin rằng những tiến bộ gần đây của AI sẽ có tác động tích cực đến tương lai của việc làm. AI sẽ hỗ trợ để nâng cao các điều kiện sống của con người nói chung, và giải phóng lực lượng lao động khỏi những công việc mang tính lặp đi lặp lại và tiêu tốn thời gian".

Những lao động chuyên môn cao như bác sĩ vẫn sẽ khó bị thay thế trong thời đại AI. (Nguồn: WEF).

Các chuyên gia cũng nhận định những người ít chịu ảnh hưởng nhất từ làn sóng AI sẽ là lao động chuyên môn cao, như người làm các công việc có óc sáng tạo, bác sĩ, luật sư hay nhà nghiên cứu khoa học. Chuyên gia công nghệ Richard DeVere bình luận: "Người làm trong những lĩnh vực sáng tạo không có gì để phải lo lắng, ngược lại họ có thể tận dụng sự phát triển của AI để củng cố và chuyên biệt hóa các kỹ năng nghề nghiệp của mình".

Nhà nghiên cứu Đức Aljoscha Burchardt cũng chia sẻ quan điểm này: "Chẳng hạn các bác sĩ hay y tá có thể tiêu tốn tới 60% thời gian làm việc cho các công việc giấy tờ. Nếu những việc này được chuyển cho máy móc thì họ sẽ có thể chăm sóc tốt hơn cho bệnh nhân".

Dù vậy, nói như ông Burchardt, con người vẫn cần nhìn nhận về vấn đề này, theo hướng những công việc nào nên được chuyển giao cho AI. Mới đây, kênh CBS đã đưa ra một danh sách những công việc dễ bị thay thế nhất, trong đó bao gồm soạn thảo các giấy tờ văn bản phổ thông, thăm dò thị trường và làm nội dung quảng cáo, hay viết mã lập trình các tính năng đơn giản.

Các công việc lập trình đơn giản có thể được thay thế bởi AI. (Nguồn: CBS)

Ngay cả một số công việc có tính phức tạp hơn, như giảng viên, phóng viên hay phân tích tài chính, cũng có thể trở nên gặp thách thức, khi các mô hình AI ngôn ngữ như ChatGPT được hoàn thiện, cung cấp các dữ liệu chính xác và đầy đủ hơn.

Nhìn chung, các chuyên gia tin rằng đây sẽ là một quá trình lâu dài, và con người vẫn có đủ thời gian để thích ứng. Ông DeVere bình luận: "Con người sẽ không mất việc chỉ sau một đêm. Nhưng làn sóng đầu tiên sẽ rơi vào những người có ít chuyên môn nhất, và những công việc đang được hỗ trợ thường xuyên bằng nhiều tính năng AI".

Cập nhật: 03/02/2023 VTV