Khám phá bí mật về loài gấu chó

563

Theo National Geographic, tính đến năm 2023, hành tinh của chúng ta đang là nhà của 8 loài gấu. Nhỏ nhất trong số đó là gấu chó, có nguồn gốc từ Đông Nam Á.

Là loài ăn tạp, chế độ ăn của gấu chó bao gồm kiến, ong, bọ cánh cứng, mật ong, mối, hạt và một số loại trái cây; động vật có xương sống như chim. Chúng sinh sản quanh năm. mỗi lứa thường đẻ một hoặc hai con, và những con non sẽ ở với mẹ trong khoảng ba năm.

Nhà sinh vật học hoang dã và người sáng lập Trung tâm bảo tồn gấu chó Bornean (BSBCC), Wong Siew Te nói với CNN: "Hầu hết các loài gấu có thể đứng bằng hai chân sau nhưng gấu chó có thể đứng cao hơn và thẳng hơn các loài gấu khác. Gấu chó cái thậm chí còn có thể bế con bằng cả hai chân trước và đi bằng hai chân sau, rất giống con người, nên tôi đoán đó là lý do tại sao mọi người nhầm lẫn".

Trong tự nhiên, tư thế đứng giải phóng móng trước của chúng, nhờ đó gấu chó có thể tiếp cận thức ăn như trái cây, lấy mật ong trong tổ và đào tổ mối. Chúng còn sở hữu chiếc lưỡi dài 30 cm để thu thập thức ăn, dài nhất trong bất kỳ loài gấu nào. Gấu chó cũng đứng để kiểm tra xung quanh và đe dọa động vật khác như hổ bởi chúng có thể phô bày phần lông ngực bắt mắt như một tín hiệu cảnh báo. Tư thế thẳng đứng cho phép chúng đánh hơi xa hơn.

Gấu chó vẫy tay khi đứng thẳng bằng hai chân. (Ảnh: Independent).

Gấu chó cái còn đứng trên hai chân trong lúc bế con non. Điều này giúp gấu mẹ dễ phát hiện động vật ăn thịt và di chuyển con non tới nơi an toàn. Gần đây, một con gấu chó nuôi nhốt tên Angela trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội sau khi đứng thẳng và vẫy chào khách tham quan ở vườn thú Hằng Châu tại Trung Quốc. Hình dáng, tư thế và hành vi của nó giống người đến mức nhiều người tưởng nhầm đó là người mặc đồ giả trang.

Lý do chính xác gấu chó vẫy tay vẫn chưa được xác định, nhưng chúng có thể tìm cách giao tiếp. Một nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature năm 2019 phát hiện gấu chó nuôi nhốt có khả năng giao tiếp xuất sắc và có thể bắt chước biểu cảm gương mặt của nhau để xây dựng quan hệ gắn kết. Các nhà sinh vật học ở Đại học Arizona cho rằng gấu chó tiến hóa để trở thành loài leo trèo bậc thầy và do rất khéo léo, chúng vẫy tay đơn giản vì chúng có thể làm được.

Gấu chó dành phần lớn thời gian trong đời để sống trên cây

Gấu chó được coi là nhỏ nhất trong số tất cả loài gấu hiện tại. Gấu trưởng thành có trọng lượng dao động từ 27 đến 68 kg. Đuôi của chúng dài từ 4 đến 6 cm.

Một sự khác biệt khác của loài là gấu chó là chúng dành phần lớn thời gian trong cuộc đời của chúng trên cây. Gấu chó thậm chí còn ngủ giữa các cành cây, chúng thường ăn mối và mật ong bằng chiếc lưỡi dài và nhỏ. Dựa trên chế độ ăn uống đó, một số nơi còn đặt cho chúng một biệt danh khác là "gấu mật".

Gấu chó cũng thường hoạt động về đêm - một điểm khác biệt nữa so với những người anh em họ gấu của chúng, chúng thường hoạt động vào ban ngày hoặc chuyển đổi qua lại tùy theo mùa.

Gấu chó được coi là nhỏ nhất trong số tất cả loài gấu hiện tại.
Gấu chó có thân hình chắc nịch, với bàn chân lớn, móng vuốt cong mạnh, đôi tai tròn, nhỏ và mõm ngắn. Bộ lông của chúng thường có màu đen tuyền, nhưng có thể thay đổi từ xám sang đỏ.

Khi đứng lên, con gấu chó để lộ ra một lớp da giống như con người đang mặc một bộ trang phục rộng thùng thình ở nửa dưới, nhưng theo chuyên gia về gấu chó Wong Siew Te, đó cũng chỉ là một phần khác biệt của sinh lý học gấu chó. Những loài thường xuyên tấn công gấu chó bao gồm rắn, hổ và các loài chim săn mồi lớn, và như một cơ chế bảo vệ, da của gấu chó rất dày.

"Các lớp da thừa là một sự thích nghi thực sự quan trọng đối với gấu chó", và nó đã tiến hóa theo cách đó để tránh kẻ săn mồi. Và như Wong giải thích với CNN, "Khi điều kiện môi trường trở nên khắc nghiệt và thức ăn khan hiếm", lớp da quá dày đó trở nên lỏng lẻo và tạo thành những nếp gấp.

Là loài sống trên cây nhiều nhất trong số tất cả các loài gấu, gấu chó thường tắm nắng hoặc ngủ trên cây cách mặt đất từ 2 đến 7m. Gấu chó có xu hướng sống đơn độc, nhưng đôi khi xuất hiện theo cặp (chẳng hạn như gấu mẹ và gấu con). Chúng dường như không ngủ đông, có thể là do nguồn thức ăn luôn sẵn có quanh năm.

Loài gấu chó đang bị đe dọa

Một đặc điểm mà gấu chó chia sẻ với họ hàng của chúng là loài này đang bị đe dọa nghiêm trọng. Giống như nhiều loài động vật khác, nạn phá rừng đã ảnh hưởng lớn đến loài gấu chó, và việc buôn bán mật gấu cũng gáp phần khiến cho số lượng của chúng bị suy giảm.

Trong nhiều thế kỷ, mật gấu đã được sử dụng trong y học Trung Quốc để điều trị hoặc chữa một số bệnh. Theo đó, nhiều con gấu chó đã bị bắt hoặc nuôi nhốt để lấy mật cho mục đích này.

Gấu chó, được tìm thấy chủ yếu trong các rừng mưa nhiệt đới ở khu vực Nam Á và Đông Nam Á; bao gồm Ấn Độ, Bangladesh, Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Gấu chó có chiều dài khoảng 1,2 m, chiều cao khoảng 0,7 m - do đó chúng là loài nhỏ nhất của họ Gấu.

Hai mối đe dọa chính đối với gấu chó là mất môi trường sống và bị săn bắn thương mại. Những mối đe dọa này không được phân bố đều trong phạm vi của chúng. Ở những nơi hay xảy ra nạn phá rừng, chúng chủ yếu bị đe dọa bởi mất rừng và suy thoái rừng gây nên bởi việc chặt chá để phát triển rừng, khai thác không bền vững, khai thác trái phép và cháy rừng. Hiện tượng săn bắn thương mại là một mối đe dọa lớn ở hầu hết các quốc gia.

Trong các cuộc điều tra ở Kalimantan từ năm 1994 đến năm 1997, những người được phỏng vấn thừa nhận đã săn bắn gấu chó và chỉ ra rằng thịt gấu được người dân bản xứ ở một số khu vực của Kalimantan sử dụng làm thức ăn. Gấu chó là một trong ba loài gấu chính trở thành mục tiêu cho việc buôn bán mật gấu ở Đông Nam Á và được nuôi trong các trang trại gấu ở Lào, Việt Nam và Myanmar.

Gấu chó được xếp vào nhóm dễ tổn thương trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) do tình trạng mất môi trường sống và nạn săn bắn. Chúng bị săn trộm để lấy mật dùng trong các vị thuốc Đông y và lấy tay làm món ăn.

Cập nhật: 31/07/2024 PNVN/VNE