Khoa học cơ bản và tương lai nước Nga (phần cuối)

Hai tháng sau khi nhận được bức thư ngỏ của trên 200 các nhà khoa học gửi tới lãnh đạo cao cấp nhất của đất nước, Tổng thống D.A. Medvedev, Thủ tướng V.V. Putin và các lãnh đạo cao cấp khác của chính phủ Nga đã có phản hồi nhanh chóng và đưa ra những chính sách quan trọng về kế hoạch phát triển khoa học, kỹ thuật và giáo dục của đất nước trong những năm tới.

>>> Khoa học cơ bản và tương lai nước Nga
>>> Khoa học cơ bản và tương lai nước Nga (tiếp theo)

Cùng với phát biểu của Thủ tướng Nga V.V. Putin là bức thông điệp trước cuộc họp Liên bang của tổng thống D.A. Medvedev. Trong thông điệp, vị đứng đầu nước Nga đã đưa ra những chủ trương mạnh mẽ, rõ ràng và cụ thể nhằm đưa nền khoa học Nga lên vị trí hàng đầu thế giới.

Khoa học, sự hiện thân cao quý nhất của Tổ quốc

“Chúng ta sẽ tạo lập một môi trường cùng điều kiện khoa học thuận lợi cho việc thực hiện trong nước Nga những dự án nghiên cứu và triển khai (viết tắt là RD) tầm cỡ thế giới. Như nhà bác học Pháp Luis Pasteur đã có lần chia sẻ rất tâm huyết, rằng: Khoa học phải là sự hiện thân cao quý nhất của Tổ quốc, bởi vì trong tất cả các dân tộc trên thế giới này vị trí đứng đầu luôn thuộc về ai đi tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ và lao động tri thức... và đây thực sự là những lời tiên tri tuyệt vời.

Các nhà Vật lý Hạt nhân Musiol (Đức), N. Gromov (Nga)...trong những năm 60 (thế kỷ 20) ở Trung tâm hạt nhân quốc tế Dubna.

Dân tộc ta đã từng có nhiều nhân tài với khả năng sáng tạo đem lại tiến bộ và thực hiện những phát minh mới. Chính họ là những con người góp phần tạo rạ nền tảng của thế giới tri thức phát triển và chúng ta phải làm tất cả để những chuyên gia này thực sự quan tâm đến việc trở về làm việc ngay trong đất nước quê hương của mình.

Quy tụ các nhà khoa học giỏi gốc Nga

Do đó chúng ta phải có được một cơ chế vận hành thường xuyên để hỗ trợ và hấp dẫn được các nhà khoa học giỏi gốc Nga, các chuyên gia nước ngoài cũng như các nhà kinh doanh có kinh nghiệm thương mại hóa những kết quả RD đến làm việc ở nước Nga. Rõ ràng, đây không phải là một công việc đơn giản. Các thủ tục để công nhận học vị khoa học, bằng tốt nghiệp đại học cấp bởi các trường đại học nổi tiếng thế giới cũng như các quy định hành chính trong việc tiếp nhận các chuyên gia ngoại quốc vào nước Nga làm việc phải được đơn giản hóa. Thị thực cho các chuyên gia ngoại quốc này phải được cấp nhanh chóng và cho một thời gian cư trú dài hạn, đơn giản vì chúng ta cần đến họ chứ không phải ngược lại.

A. Sakhrov (trái) và I. Kursatov (phải), cha đẻ của Ngành Năng lượng Nguyên tử nước Nga.

Nhân đây tôi muốn nói rằng nhiều người đã gửi phản hồi về bài báo của tôi và nhấn mạnh rằng các nhà khoa học đồng bào của chúng ta hiện đang làm việc ở nước ngoài hoàn toàn có thể tập hợp thành một lực lượng đáng kể trong hiệp hội chuyên gia tư vấn và giúp đỡ chuyên môn ở trình độ quốc tế cho các dự án khoa học và công nghệ của nước Nga, và một khi các điều kiện cần thiết có được đầy đủ thì họ có thể quay trở về đất nước.

Thành lập ngay các trường ĐH, viện NC tiên tiến...

Tôi đề nghị Chính phủ phải có trách nhiệm tăng cường việc tài trợ dưới dạng dự án cho các hoạt động RD với công nghệ mới nhất trên cơ sở cạnh tranh công khai. Các cơ quan đầu tư phát triển của nhà nước phải tìm tòi và lựa chọn được những dự án có nhiều triển vọng trên toàn bộ lãnh thổ đất nước để cung cấp hỗ trợ tài chính cho những doanh nghiệp sản xuất thử nghiệm; bao gồm cả những doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập tại các trường đại học và các viện nghiên cứu khoa học theo quy định của pháp luật. Tất nhiên, các rủi ro của quá trình này phải được tìm cách chia sẻ cùng với các nhà đầu tư tư nhân.

Vấn đề này đang được đồng bào trong nước bàn luận nhiều. Thí dụ, gần đây có ý kiến đề nghị từ vùng Altai là phải thành lập ngay trong các trường đại học hiện đại những cơ sở “kinh doanh thử”. Đây là một trong những đề nghị đã được khuyến cáo từ những năm trước. Và chính tại những cơ sở như vậy, các cử nhân, kỹ sư tương lai sẽ học được cách áp dụng những ý tưởng phát minh kỹ thuật của mình ngay vào các dự án kinh doanh, sản xuất thử có lãi. Tôi cho rằng những ý tưởng như vậy xứng đáng nhận mọi sự hỗ trợ và khuyến khích.

Tôi nhấn mạnh rằng, không chỉ quốc gia mà tất cả các tập đoàn kinh tế lớn của đất nước phải tham gia vào việc xây dựng các đơn đặt hàng thăm dò đối với các kết quả RD của những dự án như vậy. Đúng hơn, đây là trách nhiệm xã hội của các công ty tư nhân. Ngoài ra, một phần lớn các dự án này phải được kiểm định chuyên môn quốc tế và thực hiện trong sự hợp tác kinh doanh với các đối tác quốc tế.

Chậm nhất là Quý I sang năm, Chính phủ phải ra được những quyết định về tổ chức hành chính và ngân sách đảm bảo việc thực thi các nhiệm vụ trên. Tôi nhấn mạnh rằng việc phân kinh phí ngân sách nhà nước cho những mục tiêu này đặc biệt phải tính đến những ưu tiên mà chúng ta đã lựa chọn cho công cuộc phát triển khoa học kỹ thuật.

... và một trung tâm RD tầm cỡ thế giới

Cuối cùng, chúng ta cần hoàn thành công việc nghiên cứu độ khả thi của đề nghị xây dựng trong lãnh thổ Liên bang Nga một trung tâm Nghiên cứu Triển khai lớn tầm cỡ thế giới, tập trung các hoạt động nghiên cứu theo tất cả các hướng ưu tiên của phát triển khoa học kỹ thuật, tôi nhấn mạnh là tất cả các hướng.

Cụ thể đây phải là những trung tâm công nghệ hiện đại, mong muốn được như thung lũng Silicon hoặc các trung tâm khoa học công nghệ tiền tiến tương tự khác trên thế giới. Trong khuôn khổ dự án này, các điều kiện sống và làm việc hấp dẫn nhất sẽ được đảm bảo cho các bác học đầu ngành, các công trình sư, kỹ sư thiết kế, chuyên gia lập trình, manager dự án cùng các nhà đầu tư… Những sản phẩm khoa học công nghệ tương lai của trung tâm phải ở tầm cạnh tranh cao nhất trên thị trường công nghệ hiện đại của thế giới.”