Ong vò vẽ không chấp nhận kẻ gian trá

Mọi hành vi gian lận sức mạnh của những con ong vò vẽ đều bị đồng loại trừng trị thích đáng.

Mặt của ong vò vẽ giấy càng nhiều hoa văn thì chúng càng khỏe. (Ảnh: uniprot.org).

Newscientist cho biết, khi những con cái thuộc loài ong vò vẽ giấy (paper wasp) đánh nhau để tranh giành ngôi chúa trong tổ, chúng có thể ước lượng được khả năng chiến đấu của đối phương thông qua khuôn mặt: con nào càng có nhiều hoa văn trên mặt thì càng khỏe. Tuy nhiên, hoa văn là đặc điểm rất dễ bị giả mạo. Như vậy, nhiều con ong yếu ớt vẫn có thể sở hữu khuôn mặt nhiều hoa văn nhờ đột biến gene. Thế nhưng cho đến nay, những con ong như thế vẫn chưa bao giờ xuất hiện.

Để tìm hiểu xem điều gì đã khiến những con ong giữ được sự trung thực như vậy, nhà khoa học Elizabeth Tibbetts của Đại học Michigan cùng các đồng nghiệp đã dùng sơn màu để tạo thêm hoa văn khiến những con ong cái trở nên đáng sợ hơn rồi cho chúng đọ sức với một đối thủ lạ mặt.

Ban đầu, địch thủ có vẻ nghi ngại. Nhưng sau đó dường như chúng lấy lại tinh thần và bắt đầu trở nên hiếu chiến. Cuối cùng chúng tỏ ra “nặng tay” với những con ong này hơn cả những con ong trung thực. Chúng cắn và cưỡi lên lưng những kẻ lừa đảo, hành vi mà các nhà khoa học cho là để khẳng định lại thực lực của đối phương.

Trong một thí nghiệm khác, nhóm các nhà nghiên cứu sử dụng hoóc môn để tăng cường khả năng chiến đấu cho những con ong yếu, khiến chúng khỏe hơn so với bề ngoài. Nhưng những con ong này cũng phải chịu tình cảnh tương tự. Dù sức khỏe của chúng được tăng cường đáng kể, các con ong khác không hề chịu khuất phục.

Kết quả của hai thử nghiệm cho thấy, những con ong vò vẽ, dù gian lận về ngoại hình hay hành động, đều bị các “đồng môn” khác trừng trị. Điều này giải thích tại sao loài ong không dùng kế gian để giành vị trí đầu đàn.