Phần lớn thú nuôi nhốt bị chết khi được trả về tự nhiên

Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng phần lớn các loài thú ăn thịt nuôi nhốt sẽ chết nếu chúng ta thả chúng về với nơi cư trú tự nhiên.

Theo một nhóm các nhà khoa học thuộc Đại học Exeter, Anh thì tỉ lệ sống sót của hổ và sói khi được thả tự do là 1:3. Nghiên cứu này đánh giá 45 chương trình đưa thú ăn thịt về thiên nhiên và tìm hiểu vai trò của các vườn thú và chương trình nuôi nhốt trong nỗ lực bảo tồn.

Theo Kristen Jule, chỉ huy nhóm nghiên cứu và là chuyên viên nghiên cứu hành vi động vật: “Động vật nuôi nhốt thường không có những kỹ năng cần thiết để sống sót trong tự nhiên. Sự thiếu hụt kỹ năng săn mồi và không sợ con người là những trở ngại lớn nhất. Chúng tôi đã nghi ngờ thú nuôi nhốt không thể xoay xở tốt như động vật hoang dã. Điều này cuối cùng đã được kiểm nghiệm và vấn đề này có mức độ nghiêm trọng.”

Nhóm nghiên cứu khảo sát tỉ lệ sống sót của 17 loài động vật có vú đưa trở lại vào tự nhiên bao gồm hổ, sói, mèo rừng, báo cheetah, gấu nâu và rái cá. Trên phân nửa số trường hợp tử vong là do con người gây ra, ví dụ như tai nạn giao thông hoặc săn bắt chủ ý. Thú ăn thịt nuôi nhốt có tỉ lệ chết đói cao hơn đồng loại của chúng trong tự nhiên và cũng dễ mắc bệnh hơn.

Đặc biệt nguy hiểm

Chó săn châu Phi là một trong những loài được trả về tự nhiên gặp nhiều hiểm nguy nhất do con người gây ra. Rất nhiều con bị bắn, đầu độc, đánh bẫy và bị giết. Jule cho biết thêm, chó săn châu Phi được thả vào vùng nam và đông Phi thường bị sư tử tấn công.

Hình ảnh 3 con báo đốm đực châu Phi đang quan sát nơi ở mới của chúng ở Vườn thú Quốc gia tại Washington D.C vào ngày 31 tháng 5 năm 2007. Một công trình nghiên cứu mới cho những loài thú ăn thịt lớn như báo, hổ và gấu có tỉ lệ sống sót trong tự nhiên là 1:3. Các nhà khoa học giải thích những loài này thiếu kỹ năng tự nhiên như cạnh tranh với đối thủ để có thể sống sót trong điều kiện hoang dã. (Ảnh: Gerald Herbert/AP)

Jule giải thích thú nuôi nhốt thường thiếu nỗi sợ bản năng đối với các loài thú ăn thịt lớn. Nghiên cứu này cũng cho thấy các loài thú săn mồi nuôi trong vườn thú thường gặp khó khăn giao tiếp trong tự nhiên. Rái cá đực và một loài cáo Bắc Mỹ thường khó tìm bạn tình và phối giống có lẽ vì chúng thiếu kỹ năng giao tiếp và không cạnh tranh được với đối thủ hoang dã của chúng. Những con đực cũng thường không thể thiết lập và giữ vững lãnh thổ.

Nghiên cứu được đăng trên ấn bản mới nhất của tập san Biological Conservation.

Những biện pháp cần hoàn thiện

Phát hiện của cuộc nghiên cứu cho rằng các chương trình bảo tồn dành cho các loài động vật có vú bắt từ tự nhiên thường thành công hơn là những loài được nuôi lớn trong cảnh giam cầm. Tuy nhiên, Jule cho biết các loài thú ăn thịt nuôi nhốt vẫn có vai trò quan trọng “vì số lượng thú hoang dã mà chúng tôi có thể đưa vào chương trình bảo tồn ngày càng sụt giảm.”

Những biện pháp trả về môi trường cần phải được cải thiện để chương trình bảo tồn hiệu quả hơn.

Các nhà khoa học đang tranh cãi về chương trình huấn luyện cho chúng trước khi thả về tự nhiên, giúp cho các loài ăn thịt nuôi nhốt có thể hoàn thiện khả năng săn mồi và thích nghi với các hoạt động giao tiếp xã hội của giống loài. Và tiêu chuẩn tuyển chọn động vật để thả cũng cần hoàn thiện hơn. Ví dụ, cuộc nghiên cứu cho thấy “những loài động vật táo bạo hơn đặc biệt là đối với con người thường dễ bị chết hơn.”

Tương tự, những loài không ngại phiêu lưu ngoài khu vực được thả cũng gặp hiểm nguy cao hơn. Tỉ lệ sống sót cao hơn cũng rất quan trọng nhìn từ quan điểm ích lợi cho động vật. Jule nói: “Để những con vật chết đói hoàn toàn không phải là một điều hay. Nếu chúng ta có thể huấn luyện chúng kỹ năng sinh tồn tốt hơn, lợi ích của chúng được nâng cao và một dự án cũng thành công hơn.”

Kế hoạch kỹ lưỡng

Sarah Christie, Giám đốc chương trình bảo tồn động vật ăn thịt của Cộng đồng động vật học London, đồng ý các chương trình thả động vật nuôi nhốt về tự nhiên cần được thiết kế kỹ lưỡng. Những chiến lược được đề cập đến trong công trình mới có lẽ đã bị bỏ qua trong quá khứ, nhưng theo Christie “những người có tầm nhìn xa trông rộng có lẽ đã nghĩ đến những ý tưởng này.”

Christie hiện đang tham gia vào giai đoạn đầu của một dự án dài hạn nhằm đưa những con báo Amur hiện đang gặp nguy hiểm ở Nga trở lại tự nhiên. Những con vật này được nuôi trong các vườn thú châu Âu. “Số lượng loài này trong tự nhiên còn rất ít, vì vậy chúng tôi không thể mạo hiểm bắt những con vật này từ tự nhiên. Chúng tôi không hy vọng sẽ đưa một con vật nuôi trong vườn thú bị vây quanh bởi con người về tự nhiên.”

Thay vào đó, Christie cho biết cô dự định sẽ đưa loài báo Amur này vào những khu vực rộng lớn hơn tương tự như môi trường sống tự nhiên của chúng. “Chúng tôi sẽ chăm sóc chúng mà không để con người đến gần, trong lúc đó sẽ cung cấp cho chúng những con mối sống. Những con còn bé sẽ lớn lên trong điều kiên cách ly khỏi con người và tạo điều kiện để chúng săn mồi; sau đó chúng tôi sẽ thả những con này chứ ko phải những con đã trưởng thành.”