Trận lở đất lớn làm vỡ đập sông Canada, nhiều loài cá có nguy cơ tuyệt chủng

73

Một trận lở đất gần đây dọc theo bờ sông ở British Columbia đã chặn hoàn toàn tuyến đường thủy, dẫn đến khả năng hủy diệt quần thể cá có nguy cơ tuyệt chủng bị mắc kẹt ở phía bên kia sông.

Hình ảnh vệ tinh mới ấn tượng cho thấy một con sông ở Canada nhanh chóng phình to sau một trận lở đất lớn đã chặn hoàn toàn đường thủy. Sự cản trở này cũng có thể đã giết chết một quần thể cá hồi đang bị đe dọa bằng cách ngăn cản những cá thể này sống sót sau vụ đập nước đột ngột này ngăn chúng đến được nơi sinh sản của chúng ở thượng nguồn.

Các bức ảnh vệ tinh về sông Chilcotin do Landsat 9 chụp trước vụ lở đất (ngày 16/7) và sau vụ lở đất (ngày 1/8) cho thấy mực nước sông dâng cao sau khi bị đắp đập. (Ảnh: Đài quan sát Trái đất của NASA/Wanmei Liang/Landsat).

Trận lở đất lớn xảy ra vào cuối ngày 30/7 gần Hẻm núi Farwell trên bờ phía nam của sông Chilcotin - một nhánh dài 240km của Sông Fraser. Trận lở đất xảy ra cách nơi Chilcotin hợp lưu với sông Fraser khoảng 22km, đổ khoảng 18 triệu m³ đất và đá xuống đường thủy và chặn hoàn toàn dòng chảy của nó, theo một tuyên bố khẩn cấp từ chính quyền British Columbia.

Trong vòng chưa đầy 48 giờ, mực nước sông dâng lên đáng kể, phá vỡ bờ ở một số điểm và tạo thành một hồ chứa đầy mảnh vỡ phía sau chỗ tắc nghẽn, hình ảnh từ Đài quan sát Trái đất của NASA cho thấy. Đoạn sông Chilcotin giữa vụ lở đất và Sông Fraser gần như khô cạn hoàn toàn.

Chính quyền khu vực đã nhanh chóng ban hành lệnh sơ tán cho cư dân sống gần hạ lưu của nơi bị chặn, lo ngại rằng đập đá cuối cùng sẽ vỡ và giải phóng một đợt nước dâng có thể gây ra lũ quét hoặc gây ra thêm lở đất ở hạ lưu. Không rõ có bao nhiêu người đã được sơ tán.

Trước ngày 5/8, không có nước chảy qua các mảnh vỡ còn sót lại sau trận lở đất. (Ảnh: Tỉnh British Columbia).

Vào ngày 5/8, một phần của đập cuối cùng đã vỡ, giải phóng một lượng nước dữ dội chảy qua lòng sông đã cạn nước trước đó. Mặc dù nước chảy với tốc độ hơn 3.500 m3 mỗi giây, nhưng đợt nước dâng cao không gây ra bất kỳ thiệt hại lớn nào.

Tuy nhiên, theo tuyên bố của quốc gia bản địa Tŝilhqot'in, trận lở đất có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến loài cá hồi sockeye (Oncorhynchus nerka) cư trú trên sông, phần lớn trong số chúng có thể đang ở hạ lưu nơi xảy ra trận lở đất.

Không chỉ một số loài cá có khả năng chết sau khi mắc cạn và ngạt thở ở đoạn sông khô cạn, mà bất kỳ loài cá nào sống sót ở Sông Fraser giờ đây cũng sẽ gặp khó khăn hơn nhiều khi đến được nơi sinh sản của chúng ở Hồ Taseko - cách đó khoảng 72 km về phía thượng nguồn, theo Đài quan sát Trái đất của NASA.

Các hình ảnh vệ tinh tiếp theo do Đài quan sát Trái đất của NASA công bố cho thấy sự thay đổi trong dòng chảy của Sông Chilcotin đã khiến nước cuốn theo một lượng lớn trầm tích từ lòng sông, khiến đường thủy và Sông Fraser chuyển sang màu vàng nâu . Mặc dù hiệu ứng này chỉ là tạm thời, nhưng những thay đổi về chất lượng nước có thể ảnh hưởng thêm đến các loài nước ngọt ở hạ lưu.

Cập nhật: 03/09/2024 Tiền Phong