Virus gây bệnh nhẹ ở người trưởng thành nhưng khến thai nhi dị tật tim

Kết quả nghiên cứu cho thấy một loại virus phổ biến chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ ở người trưởng thành có thể dẫn đến dị tật tim ở thai nhi trong quá trình phát triển.

Một nghiên cứu về chủng virus có tên là coxsackievirus B* trước đó cho thấy chúng được xem như nguyên nhân dẫn đến sảy thai trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Các bác sĩ đưa ra nghi vấn về tác hại của coxsackievirus B đối với thai nhi. (Một dạng khác của virus này có tên là coxsackievirus A, nguyên nhân gây ra bệnh tay, chân, miệng ở người).

Trong cuộc họp thường niên của Hiệp hội Khoa học Tim mạch Hoa Kỳ, các nhà khoa học đã trình bày những phát hiện mới về dị tật tim ở thai nhi có liên quan đến virus coxsackie B trong quá trình mang thai ở phụ nữ.

Dị tật tim ở thai nhi có liên quan đến virus coxsackie B trong quá trình mang thai ở phụ nữ.

Theo Vipul Sharma, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại khoa phẫu thuật trường Đại học Washington: "Coxsackievirus B là một loại virus rất phổ biến và có ảnh hưởng đến người lớn, và chúng có thể gây ra các vấn đề trong quá trình phát triển ở thai nhi". Ông lưu ý thêm, "Ở người lớn, các triệu chứng Coxsackievirus B gây ra thường nhẹ, đôi lúc có những triệu chứng nghiêm trọng hơn như viêm cơ tim, tuy nhiên những trường hợp này khá hiếm".

Để tìm hiểu về những tác động của Coxsackievirus B đến thai nhi, các nhà nghiên cứu bắt đầu tiến hành thí nghiệm ở chuột.

Trong giai đoạn một, các nhà nghiên cứu đã tiêm một chủng virus với liều lượng khác nhau tại những thời điểm khác nhau ở những con chuột mang thai.

Có đến 60% số chuột mang thai bị nhiễm virus gây bệnh hình thành khuyết tật tim ở chuột con, trong đó phổ biến nhất là khuyết tật thông liên thất. Ở người, đây cũng là một trong những khuyết tật phổ biến nhất. Khuyết tật thông liên thất là khi trên vách ngăn của tim - bức tường ngăn tâm thất trái và tâm thất phải - xuất hiện một lỗ thủng. Vách ngăn này ngăn cản máu khử oxy trộn lẫn với máu mang oxy, nhưng nếu lỗ thủng trên vách ngăn quá lớn dẫn đến sự trộn lẫn máu xảy ra khiến cơ thể không nhận đủ máu có oxy.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng những con chuột mang thai bị nhiễm bệnh trong "giai đoạn đầu của thai kì" có nguy cơ phát triển dị tật tim cao nhất. Do vậy, thời điểm nhiễm bệnh cũng rất quan trọng.

Sharma cho biết: "Coxsackievirus hoạt động bằng cách liên kết với virus Coxsackie-Adenovirus Receptor (CAR), chúng được tìm thấy nhiều trong tim và não của thai nhi". Mặc dù sự hiện diện của thụ thể này ngăn không cho virus lây nhiễm vào cơ thể, nhưng nghiên cứu cũng chỉ ra rằng không có nó, các bào thai chuột không thể sống sót. Không rõ thụ thể này đóng vai trò gì trong cơ thể, nhưng chúng rất quan trọng trong việc liên kết các tế bào với nhau trong quá trình phát triển.

Tiếp theo, Sharma và nhóm của ông đã xem xét các gene hoạt động như thế nào trên những con chuột bị nhiễm. Họ đưa ra giả thuyết rằng virus gây ra dị tật tim bằng cách bật các gen làm gia tăng các protein kiềm hãm sự hình thành và phát triển tế bào tim thai.

Hiện tại, nghiên cứu này đã hoàn thành trên chuột, phần lớn những kết quả này có thể được thể hiện ở người. Sharma tin rằng: "con người phức tạp hơn so với chuột - và thực tế, những con chuột được thí nghiệm trong một môi trường được kiểm soát, nhưng con người thì không".

Nhưng để chỉ ra rằng những thí nghiệm trên chuột có ý nghĩa lâm sàng, các nhà nghiên cứu cần phải xem xét ở con người.

Virus này cần các thụ thể có trong tim thai, do vậy virus có thể gây ra nhiễm trùng tim ở trẻ em và người lớn.

Trong giai đoạn hai, nhóm nghiên cứu đã tiến hành lấy máu trên 270 phụ nữ mang thai tại các thời điểm khác nhau của thai kỳ để xem liệu phụ nữ có kháng thể để chống lại virus trong máu hay không. (Có kháng thể đồng nghĩa với việc người phụ nữ đã bị nhiễm virus). Sau khi sinh, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có mức độ kháng thể trong máu cao là những người sinh con bị dị tật ở tim cao.

Theo tiến sĩ Amesh Adalja, một học giả cao cấp tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins ở Baltimore, ông không trực tiếp tham gia vào nghiên cứu này, ông phát biểu rằng "có nhiều khả năng virus này có liên quan đến bệnh tim bẩm sinh". Virus này cần các thụ thể có trong tim thai, do vậy virus có thể gây ra nhiễm trùng tim ở trẻ em và người lớn.

Tuy nhiên, Adalja cho rằng những nghiên cứu trên chuột đã cho thấy mối quan hệ nhân quả giữa virus và dị tật ở tim, nhưng với con người cần thêm nhiều dữ liệu hơn. Vì coxsackievirus rất phổ biến, rất nhiều người có thể có kháng thể chống lại virus này trong máu. Các nhà nghiên cứu cần nhiều dữ liệu hơn về mức độ của các kháng thể này và liệu chúng có xuất hiện thường xuyên hơn ở những phụ nữ mang thai có con bị dị tật bẩm sinh so với những người không có kháng thể, vì vậy "cần có thêm những thử nghiệm để chứng minh đây chính là nguyên nhân gây bệnh".

Đối với phụ nữ mang thai, Sharma khuyến nghị nên thận trọng. Mọi người có thể bị nhiễm trùng qua các thực phẩm bẩn. Lưu ý giữ vệ sinh cho chính mình để phòng bệnh. Ví dụ "rửa tay và vệ sinh thực phẩm đúng cách trước khi ăn".

*Coxsackie B là một nhóm trong sáu loại huyết thanh của Coxsackievirus, virus gây bệnh từ đau dạ dày nhẹ đến viêm màng ngoài tim và viêm cơ tim (Coxsackievirus gây ra bệnh cơ tim).