Vũ khí quan trọng giúp các nước đi đầu đối phó biến chủng Delta

Giải trình tự gene là vũ khí quan trọng giúp giới chức y tế công cộng ở những nước đi đầu trong tiêm chủng theo dõi các biến chủng và đối phó tốt hơn với biến chủng Delta.

Hệ thống chăm sóc sức khỏe phân tán của Mỹ đang gây trở ngại cho nỗ lực giải trình tự gene virus để có thể theo dõi biến chủng Delta và biến chủng tương lai tiềm tàng, theo Financial Times.

Tuy nhiên, hệ thống chăm sóc sức khỏe của Mỹ, vốn được vận hành thông qua kết hợp giữa lĩnh vực y tế tư nhân và công cộng, thường gặp khó khăn trong việc chia sẻ dữ liệu. Điều này dẫn đến việc năng lực giải trình gene của Mỹ tụt hậu so với các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao.

Nhiều nước đi trước Mỹ trong lĩnh vực giả trình tự gene

Ông Bronwyn MacInnis, giám đốc Giám sát bộ gene mầm bệnh tại Viện Broad ở Massachusetts, cho biết: “Nước Anh đã thực sự đi trước trong lĩnh vực này từ rất sớm. Ngược lại, Mỹ không ưu tiên giải trình tự gene cho đến khi mối đe dọa của các biến chủng xuất hiện vào đầu năm nay".

Trong 30 ngày qua, Mỹ đã giải trình tự 2,8% các trường hợp Covid-19 dương tính và chia sẻ số dữ liệu này với GISAID, cơ sở dữ liệu gene hàng đầu thế giới. Trong khi đó, Anh và Israel, những quốc gia với tỷ lệ tiêm chủng cao tương tự Mỹ, có giải kết quả trình tự gene và chia sẻ dữ liệu cao gấp 3 lần: lần lượt là 9,3% và 8,5%.

Mỹ cũng mất hơn 2 tuần để thêm dữ liệu vào GISAID, so với 9 ngày đối với nước Anh và 12 ngày đối với Israel.

“Đây vẫn là một thách thức về mặt hậu cần”, ông Will Lee, phó chủ tịch tại công ty gene có hợp đồng với Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết.

“Với quá nhiều địa điểm và phương thức xét nghiệm khác nhau, thật khó để lấy được các trình tự gene”, ông nói.

Giải trình tự gene được coi là một vũ khí quan trọng để theo dõi các biến chủng cũng như hiệu quả của vaccine. (Ảnh: Getty Images).

CDC cho biết họ đã hợp tác với các công ty cung cấp dịch vụ phòng thí nghiệm lâm sàng và phòng thí nghiệm đại học để mở rộng quy mô và tăng khả năng giải trình tự gene trong nước. “Với chiến lược giám sát hiện tại của chúng tôi, CDC tin rằng các biến chủng mới và đang phát triển sẽ được phát hiện tốt trước khi lan rộng”, trung tâm này cho biết.

Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng cơ sở hạ tầng để giải trình tự gene ở Mỹ vẫn còn chậm chạp và quan liêu.

Những rào cản

Ông Arthur Reingold, trưởng khoa Dịch tễ học tại đại học Berkeley Public Health cho biết sự đứt đoạn từ khâu xét nghiệm đến giải trình tự là “lý do chính” tại sao Mỹ giải trình tự virus chậm hơn Anh.

“Nếu có dịch vụ y tế quốc gia và các phòng thí nghiệm đi kèm, ...bạn có thể sắp xếp mọi người làm việc một cách chặt chẽ hơn hẳn so với việc tổ chức nhiều nhà cung cấp dịch vụ y tế và phòng thí nghiệm khác nhau”, ông nói. “Nếu làm vậy, tổng hợp dữ liệu sẽ khó hơn rất nhiều”.

Bà MacInnis từ Viện Broad cho biết: “Chúng ta chắc chắn có khả năng giải trình tự và không thiếu các xét nghiệm dương tính xuyên suốt đại dịch”. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất để “thu hẹp khoảng cách” với các quốc gia khác là khó khăn trong việc đưa các kết quả xét nghiệm dương tính đến các địa điểm giải trình tự, bà nói.

Các nhà nghiên cứu giải trình tự bộ gene virus SARS-CoV-2 tại Đại học Duke ở Durham, North Carolina. (Ảnh: New York Times).

Bên cạnh đó, mỗi bang của Mỹ lại có các quy tắc chia sẻ thông tin khác nhau. Điều này đang cản trở nỗ lực xây dựng một bức tranh thống nhất về cách thức và vị trí các biến chủng mới xuất hiện. Cụ thể, một số bang và sở y tế không sẵn lòng chia sẻ vị trí cụ thể hoặc thông tin chi tiết, chẳng hạn như không nói rõ liệu một cá nhân có kết quả xét nghiệm dương tính đã được tiêm phòng hay chưa.

“Ở mỗi khâu lại có những quy định được đưa ra nhằm bảo vệ quyền riêng tư của cá nhân... chính điều này có thể ngăn cản kiểu chia sẻ thông tin nhanh chóng mà chúng ta đang cần”, giáo sư Thomas Friedrich tại Đại học Wisconsin-Madison, nơi đang giải trình tự gene SAR-CoV-2, cho biết.

Từ đầu năm 2021, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã kêu gọi tất cả các quốc gia tăng cường giải trình tự bộ gene virus SAR-CoV-2 để ngăn chặn các biến chủng mới xuất hiện.

Cập nhật: 15/07/2021 Theo Zing