Kim tự tháp Cholula tại Mexico là công trình tưởng niệm lớn nhất hành tinh với nền móng lớp gấp 4 lần Đại kim tự tháp Giza ở Ai Cập và thể tích gần gấp đôi.
Theo BBC, Đại kim tự tháp Cholula nằm trên ngọn núi lớn gần Puebla, thành phố lớn thứ 4 ở Mexico ngày nay. Rộng 450m và cao 66m, kim tự tháp có kích thước tương đương 9 bể bơi Olympic. Người dân địa phương gọi công trình khổng lồ này là Tlachihualtepetl, có nghĩa "ngọn núi nhân tạo". Do có một nhà thờ xây bên trên, đây cũng là công trình bị xây đè lâu đời nhất ở Bắc Mỹ.
Ngày 12/10/1519, Hernan Cortez chỉ huy đội quân viễn chinh Tây Ban Nha tràn vào thành phố Cholula, cướp bóc báu vật và giết hại 3.000 dân thường chỉ trong vài giờ. Họ xây một nhà thờ nhỏ trên đỉnh ngọn núi lớn làm biểu tượng cho cuộc xâm lược và đặt tên là Iglesia de Nuestra Señora de los Remediosa mà không biết đến sự tồn tại của kim tự tháp bên dưới.
Nền móng của Đại kim tự tháp Cholula dưới chân nhà thờ trên đỉnh núi. (Ảnh: Flickr).
Theo ghi chép lịch sử, khi Cortez dẫn quân đến Cholula, đại kim tự tháp đã 1.000 năm tuổi và hoàn toàn bị cây cỏ phủ kín. Nhưng theo một số giai thoại lưu truyền, đại kim tự tháp là nơi linh thiêng nên người dân Cholula đã dùng đất phủ kín nó để thực dân Tây Ban Nha không thể phát hiện.
Công trình không phải là một kim tự tháp đơn nhất mà do ít nhất 6 kim tự tháp xây chồng lên nhau. Theo các chuyên gia, mỗi kim tự tháp ra đời ở một giai đoạn khác nhau.
Đại kim tự tháp Cholula ẩn mình dưới lớp đất cho tới khi được công nhân xây dựng một bệnh viện tâm thần dưới chân núi phát hiện vào năm 1910. Khi phá vỉa hè để sửa chữa hệ thống cống của thành phố năm 2013, một nhóm công nhân khác tìm thấy ít nhất 63 bộ xương, bao gồm một số hộp sọ biến dạng của trẻ em bị chặt đầu để hiến tế.
Các chuyên gia cho rằng kim tự tháp được xây vào khoảng năm 300 trước Công nguyên, nhưng chưa tìm ra những người xây dựng công trình. "Có thể công trình do nhiều dân tộc xây nên", David Carballo, nhà khảo cổ ở Đại học University, Massachusetts, Mỹ, nhận định.