Cảm giác bồn chồn, lo lắng, giảm trí nhớ, chân tay lạnh, mệt mỏi, đánh trống ngực, khó thở... đều là các triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật hậu Covid-19.
Cơ thể có hai hệ thần kinh là chủ động (động vật) và thụ động (thực vật). Trong khi hệ thần kinh động vật quyết định các hoạt động có ý thức, trong khi hệ thần kinh thực vật liên quan sự co bóp của tim, phổi, tuyến mồ hôi... ngay cả khi cơ thể đang ngủ, say hay bất tỉnh. Rối loạn thần kinh thực vật (autonomic nervous system disorders) ảnh hưởng đến chức năng tự động cơ thể bao gồm nhịp tim, huyết áp, mồ hôi và tiêu hóa... Đây là bệnh ngày càng phổ biến, tuy bệnh không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng tác động rất lớn tới sinh hoạt.
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp Việt - Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc phòng, cho biết triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật xuất hiện ngay trong quá trình người bệnh đang điều trị Covid-19. Tình trạng này có thể kéo dài và diễn tiến phức tạp trong vài tuần, thậm chí cả tháng sau khi F0 âm tính.
Rối loạn thần kinh thực vật có nhiều nhóm triệu chứng. Đầu tiên, bệnh nhân có cảm giác bồn chồn, lo lắng, dễ xúc động và khó ngủ. Tình trạng này khá thường thấy khi mắc Covid-19 và một số tình huống "dễ xúc động không đáng có" sau khi âm tính.
Thứ hai, người khỏi Covid-19 cũng dễ gặp các triệu chứng do thiếu máu lên não như nặng đầu, váng đầu, đi lại bồng bềnh, không tự tin, đặc biệt là giảm trí nhớ, khả năng tập trung kém. Nhóm thứ ba, người bệnh dễ mệt mỏi, mất sức, chân tay yếu khi làm việc, vận động. Nhiều trường hợp có cảm giác bủn rủn chân tay và hết sau một thời gian ngắn. Nhóm triệu chứng thứ tư là chân, tay lạnh nhưng đổ mồ hôi trộm. Nhiều trường hợp đêm ngủ ướt hết phần lưng và ngực.
Một số người cũng có triệu chứng hồi hộp từng cơn, đánh trống ngực, thổn thức, kèm theo đó là tình trạng nghẹn, khó thở. Bác sĩ cho rằng đây là các vấn đề liên quan rối loạn co bóp của tim và phế quản.
Hậu Covid-19, bệnh nhân có thể bị trào ngược dạ dày thực quản, nhất là với người đã mắc bệnh này từ trước. Phụ nữ còn bị rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc, da xấu đi do thiếu hoặc rối loạn hormone. Chu kỳ kinh nguyệt kéo dài, ngắn hoặc thậm chí mất kinh trong vài tháng.
Bác sĩ điều trị, chăm sóc người mắc Covid-19 tại Trung tâm hồi sức Covid-19 ở Bệnh viện Ung bướu TP HCM, ngày 13/9. (Ảnh: Quỳnh Trần)
Bác sĩ cho rằng hai biến chứng Covid-19 thường gặp là phản ứng viêm và đông máu khi lan từ phổi ra khắp cơ thể, dẫn tới rối loạn hệ thần kinh thực vật. Ngoài ra, Covid-19 không chỉ tấn công vào phổi mà còn tác động tới hệ thần kinh, dây thần kinh dẫn truyền, tổn thương và gây viêm.
Điều trị rối loạn thần kinh thực vật hậu Covid-19 bằng cách cố gắng vận động nhẹ nhàng, thường xuyên và vừa sức, điều chỉnh chế độ ăn uống, ăn nhiều hoa quả, cá, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa... Bổ sung vitamin, omega 3, kẽm, vitamin D, khoáng chất hoặc một số sản phẩm giúp giảm căng thẳng như an thần với thành phần thảo dược, tăng cường tuần hoàn não.
Một phương pháp có thể ứng dụng để điều trị tình trạng này là thở oxy cao áp. Bệnh nhân được đưa vào một buồng oxy tinh khiết với áp suất cao hơn khoảng 1,5-2 lần thông thường, giúp oxy được phân phối tới các mô, cơ quan tốt hơn.
Liệu pháp tâm lý cũng là cách điều trị rối loạn thần kinh thực vật. Các hoạt động mang tới cảm giác dễ chịu như vẽ tranh, nghe nhạc, làm vườn, nấu ăn... Bác sĩ nhận định, nếu điều trị tốt, các triệu chứng của rối loạn hệ thần kinh thực vật sẽ ổn sau khoảng 3-4 tuần.