Những con tôm đồng đực tạo nên một màn ân ái giả vờ để làm giảm nhẹ bạo lực và phân chia rõ quyền lực. Nếu không có những thủ tục này, lũ tôm đực sẽ đánh nhau cho đến chết.
Màn kịch ân ái này nhằm thiết lập tôn ti trật tự và làm giảm bớt sự hung hăng giữa những con đực. Hoạt động này cũng có ở các loài linh trưởng, nhưng đây là lần đầu tiên các nhà khoa học phát hiện thấy ở động vật không có xương sống.
Nhà khoa học Donald Edwards tại Đại học Georgia ở Atlanta, Mỹ, và cộng sự đã tìm hiểu loài tôm đồng Louisiana trong phòng thí nghiệm. Họ đã nhìn thấy kiểu ân ái giả vờ giữa các con đực trong tự nhiên và trong tình trạng nuôi nhốt, nhưng nguyên nhân của nó thì vẫn chưa ai biết.
Thông thường, con tôm đồng đực sẽ mở đầu màn ân ái bằng cách tiếp cận con cái từ đằng sau và khiêu khích "nàng" bằng chiếc râu ăngten. Tiếp đến, anh chàng chồm lên thân nàng và lật ngửa nàng ra. Nếu cô nàng chịu khuất phục bằng cách duỗi thẳng các cẳng chân, con đực sẽ bấu chặt lấy và thực hiện hành vi giao phối từ 30 đến 90 phút.
Trong 20 cặp tôm đồng đực được thử nghiệm, màn kịch ân ái diễn ra ở 16 cặp. Ở 12 cặp trong số đó, khi con đực yếu thế hơn chịu khuất phục, hành vi giả vờ ân ái gần giống như cuộc giao phối thông thường diễn ra từ 7 giây đến 9 phút. Trong 4 trường hợp còn lại, con đực bị buộc phải khuất phục đã chống đối nghi thức này.
(Ảnh: LiveScience)
Ở những cặp diễn ra cuộc trình diễn giao phối, những hành động bao lực ban đầu giữa các đối thủ, như đấu càng hay tạt đuôi - đều giảm đáng kể trong 1 tiếng đầu tương tác. Tất cả những con vật này đều sống sót trong 24 giờ đầu.
Tuy nhiên, ở những đôi không có thủ tục ân ái giả vờ, những hành vi bạo lực ban đầu không giảm trong tiếng đầu tiên. Một nửa những con đực yếu thế hơn bị giết, tước bỏ vũ khí hoặc bị xơi tái một phần trong 24 tiếng đầu.
Điều này cho thấy vở kịch ân ái đã giúp hình thành tôn ti trật tự giữa các con đực và làm giảm các cuộc chiến đấu giữa các địch thủ.
"Nhìn chung, sự hung hăng hay việc đe doạ là để thiết lập và duy trì vị trí thống trị trong các cộng đồng loài vật. Tuy nhiên, sự hung bạo đó nguy hiểm cho cả kẻ thống trị cũng như kẻ phục tùng, vì vậy rất nhiều loài vật tìm cách để tránh được xung đột đó", Edwards phát biểu.
Trong tương lai, các nhà khoa học sẽ tiếp tục tìm hiểu liệu tôm đồng cái có giao phối giả vờ với nhau hay không.
M.T.