Trạm đổ bộ InSight, hạ cánh xuống sao Hỏa từ năm 2018, dự kiến ngừng hoạt động trong vài tháng tới do cạn năng lượng.
Trong khoảng ba năm rưỡi trên sao Hỏa, trạm đổ bộ InSight của NASA đã mang lại những thông tin giá trị về vùng bên trong hành tinh đỏ, ghi nhận các trận động đất và hoạt động lâu hơn nhiều so với dự kiến ban đầu. Tuy nhiên, trạm đổ bộ này đang tiến dần đến những ngày cuối cùng, khi bụi tiếp tục tích tụ trên các tấm pin Mặt Trời. Hôm 17/5, NASA đưa ra lịch trình dự kiến về thời điểm nó ngừng hoạt động.
Trạm đổ bộ InSight chụp ảnh selfie đầu năm 2019, khi đã bị một lớp bụi mỏng bao phủ. (Ảnh: NASA/JPL-Caltech)
"InSight sẽ sớm kết thúc cuộc đời khoa học của mình", Bruce Banerdt, chuyên gia trong nhóm phụ trách InSight, cho biết. Những tấm pin Mặt Trời phủ đầy bụi đã buộc trạm đổ bộ phải hoạt động với nguồn điện cực kỳ hạn chế.
Nhóm phụ trách đang ưu tiên cấp điện cho địa chấn kế - dụng cụ ghi lại trận động đất "quái vật" mạnh 5 độ đầu tháng 5. NASA hy vọng địa chấn kế sẽ tiếp tục hoạt động đến hết mùa xuân. Với những hạn chế về nguồn điện hiện tại, nhiều khả năng nó sẽ bị tắt vào tháng 7, khi InSight kết thúc nhiệm vụ khoa học của mình. NASA dự kiến chấm dứt toàn bộ các hoạt động của InSight cuối năm 2022.
InSight hạ cánh xuống sao Hỏa cuối năm 2018. Khi còn mới và sạch sẽ, các tấm pin Mặt Trời sản xuất đủ năng lượng để chạy lò điện khoảng 1 tiếng 40 phút mỗi ngày. Hiện tại, con số đó giảm xuống còn khoảng 10 phút. NASA hy vọng một cơn lốc sẽ xuất hiện và làm sạch các tấm pin Mặt Trời của InSight, giúp tăng khả năng sản xuất điện, nhưng điều đó vẫn chưa xảy ra. Thời tiết khó đoán trên sao Hỏa có thể làm thay đổi lịch hoạt động. Một cơn gió lốc có thể kéo dài thời gian hoạt động, trong khi bão bụi lại rút ngắn thời gian.
InSight sẽ dành một phần năng lượng để đưa cánh tay robot của mình vào "tư thế nghỉ hưu", cho phép camera quan sát địa chấn kế. Khi địa chấn kế ngừng hoạt động, InSight thỉnh thoảng sẽ chụp ảnh và liên lạc với Trái đất cho đến khi nguồn điện quá thấp để duy trì.
Dù việc sắp kết thúc nhiệm vụ có thể đáng buồn, nhóm phụ trách không cảm thấy quá tiêu cực hay ảm đạm vì vẫn còn rất nhiều việc với InSight, Banerdt cho biết. Trận động đất tháng 5 - trận động đất lớn nhất từng ghi nhận ở hành tinh khác - cho thấy trạm đổ bộ vẫn có thể cung cấp những dữ liệu đáng chú ý kể cả khi sắp "chết".
InSight giúp giới khoa học lần đầu tiên lập bản đồ bên trong hành tinh đỏ. "Trạm đổ bộ đã mang lại những thông tin mà chúng tôi không thể nhận được từ bất cứ phương tiện vũ trụ nào khác trong "đội quân" sao Hỏa của NASA", Lori Glaze, giám đốc bộ phận Khoa học Hành tinh tại NASA, chia sẻ.