Ánh sáng bí ẩn dẫn đường cho thủy thủ trên biển

891

Giới nghiên cứu vẫn chưa tìm ra cách giải thích về hiện tượng phát sáng kỳ lạ trên đại dương có thể giúp thủy thủ định hướng cách đây hàng nghìn năm.

Các thủy thủ Nam Đảo (bao gồm khu vực Đông Nam Á, châu Đại Dương và Đông Phi) cổ đại bắt đầu chinh phục những đại dương trên khắp thế giới cách đây 6.000 năm, thậm chí tới và định cư ở nhiều vùng lãnh thổ từ Madagascar tới đảo Phục Sinh. Các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ họ làm cách nào để định hướng thành công với khoảng cách lớn như vậy. Tuy nhiên, một hiện tượng mang tên Te Lapa có thể giúp họ trên đường đi, theo IFL Science.

Te Lapa là hiện tượng ánh sáng thẳng nhấp nháy có thể nhìn thấy từ khoảng cách 193km. (Ảnh: Ancient Origins).

Có nghĩa là "chớp sáng" hoặc "thứ nhấp nháy", Te Lapa được mô tả là luồng sáng chập chờn phát ra từ những quần đảo mà khoa học chưa thể lý giải đầy đủ. Hiện tượng kỳ lạ này được nhắc tới lần đầu tiên ở phương Tây vào đầu thập niên 1970 trong cuốn sách có tên "We, the Navigators", viết về các phương pháp định hướng của người bản xứ và bác bỏ quan niệm phổ biến cho rằng dân đảo ở Thái Bình Dương cổ đại chỉ trôi dạt lênh đênh vô định và tới vùng đất mới do tình cờ.

Năm 1993, nhà nhân chủng học Marianne George trở thành một trong những người phương Tây đầu tiên bắt gặp Te Lapa sau khi di chuyển tới quần đảo Solomon. Tại đây, bà gặp tộc trưởng Koloso Kahia Kaveia. Kaveia mô tả Te Lapa là các đường thẳng giống tia chớp hoặc ánh đèn pin chớp tắt cực nhanh. Theo George, đặc điểm khiến Te Lapa không giống các chớp sáng khác trên biển là nó phát ra từ đất liền, do đó, thủy thủ quan sát biết có thể đi theo hướng của nó để tìm thấy đất liền.

Te Lapa chỉ có thể nhìn thấy từ khoảng cách 193 km trên biển. Đối với Kaveia, phần lớn đảo trong quần đảo của ông ở cách nhau chưa đến 161 km, vì vậy ánh sáng Te Lapa nằm trong số những nguồn định hướng đáng tin cậy nhất.

"Nếu ai đó thực sự muốn tìm hiểu về Te Lapa, họ có thể triển khai nhiều camera nhạy sáng công nghệ cao và cảm biến sóng cồn để ghi lại hiện tượng, nghiên cứu các điều kiện và nguyên nhân gây ra nó, nơi ánh sáng bắt nguồn và tại sao nó phát ra từ đất liền", George nói.

Giải thích về hiện tượng, Kaveia cho rằng chớp sáng có thể xuất hiện do sóng cồn khi cơn sóng xô vào hòn đảo gần đó và hình thành đỉnh sóng. Các giả thuyết khác cho rằng ánh sáng Te Lapa là hiện tượng phát quang sinh học của sinh vật phù du ở biển. Bằng cách nào đó, chúng hoạt động nhịp nhàng tạo thành những đường ánh sáng thẳng nhấp nháy. "Nếu tảo đơn bào hai roi như ostracod (sinh vật phù du lớn cỡ hạt cà chua) bị kích thích, chúng có thể phát ra ánh sáng thẳng từ đất liền", George suy đoán. Bà cũng băn khoăn liệu chớp sáng có phải kết quả từ các nhịp của năng lượng kiến tạo phát ra bên trong Vành đai lửa Thái Bình Dương đang hoạt động hay không.

Dù chưa thể lý giải hiện tượng, George kết luận "nếu có thể tiến hành nghiên cứu khoa học chi tiết và tập trung vào Te Lapa, chúng ta có thể học hỏi nhiều hơn về ánh sáng, sóng, quần đảo, đại dương và động vật biển, cũng như khả năng của con người trong việc tận dụng trực tiếp những hiện tượng tự nhiên để đạt mục đích".

Cập nhật: 17/03/2023 VnExpress