Cao nguyên Thanh Tạng có nguy cơ sụp đổ do băng tan

159

Các nhà nghiên cứu dự đoán cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng sẽ chịu nhiều ảnh hưởng từ lớp đất đóng băng tan chảy như sụt lún, xói mòn và sa mạc hóa.

Cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng trên dãy Himalaya. (Ảnh: CAS Newsletter).

Sự tan chảy của lớp đất đóng băng vĩnh cửu trên cao nguyên Thanh Hải - Tây Tạng (gọi tắt là cao nguyên Thanh Tạng) thuộc dãy Himalaya xảy ra nhanh gấp đôi tốc độ trung bình toàn cầu trong những thập kỷ gần đây, đe dọa nghiêm trọng độ ổn định của cơ sở hạ tầng địa phương. Theo nghiên cứu công bố hồi tháng 10 trên tạp chí Nature Communications Earth & Environment, sự tan chảy này dẫn tới gia tăng nhu cầu sửa chữa và thay thế cơ sở hạ tầng. Ước tính 38% đường sá, 39% đường sắt và dây điện, 21% tòa nhà bị đe dọa bởi băng tan vào năm 2050.

Cao nguyên Thanh Tạng là khu vực rộng hơn 2,5 triệu km2, gấp khoảng 5 lần diện tích đất liền của Pháp, trải dài từ phía tây Trung Quốc tới Pakistan, bao gồm nhiều vùng thuộc Nepal, Ấn Độ đông Tajikistan và nam Kyrgyzstan. Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu làm tăng nhiệt độ toàn cầu, đất đóng băng vĩnh cửu trên toàn cầu bắt đầu tan chảy ở tốc độ nhanh chóng. Mặt đất trở nên kém ổn định và dễ xê dịch hơn. Nhiều nơi trải qua tình trạng sụt lớn, tạo ra những miệng hố trên mặt đường, ảnh hưởng tới sân bay, đường ray xe lửa, đường ống dẫn dầu và thậm chí nhà cửa, theo Mathieu Morlighem, giáo sư khoa học Trái Đất ở Đại học Dartmouth.

Ở giai đoạn cuối của quá trình tan chảy, sự thất thoát nước ở đất sẽ đạt tới độ khiến các hồ nước cạn nhanh. Quan sát từ vệ tinh và trên mặt đất chỉ ra xu hướng này đang mở rộng khắp khu vực đất đóng băng vĩnh cửu ở Bắc bán cầu, bao gồm cao nguyên Thanh Tạng.

Đặc biệt, trên cao nguyên Thanh Tạng, nước băng từ lớp đất đóng băng, sông băng và hồ nước ngọt trên cao đổ vào 3 con sông dài nhất châu Á, là nguồn nước chính cho khoảng 20% dân số thế giới. Hơi ẩm từ hồ trên cao và suối cũng giúp duy trì hệ sinh thái đồng cỏ bán khô hạn. Nếu đất đóng băng và sông băng tiếp tục tan chảy, sông ngòi trên khắp cao nguyên sẽ bắt đầu cạn nước, góp phần gây xói mòn đất và cuối cùng là sa mạc hóa. Sa mạc hóa có thể làm giảm lượng mưa và tuyết rơi, kéo theo nguồn cung cấp nước càng giảm mạnh.

Cập nhật: 04/11/2022 VNE