Phát hiện hóa thạch thằn lằn biển 200 triệu năm tuổi

Nhà địa chất học tìm thấy hóa thạch hoàn chỉnh nhất của một con thằn lằn biển mõm nhọn Gunakadeit joseeae ở Bắc Mỹ.

Hóa thạch G. joseeae được phát hiện trên quần đảo Keku, Alaska. (Ảnh: IFL Science).

Mỗi năm, rừng quốc gia Tongass ở ven biển phía đông nam Alaska trải qua một hoặc hai đợt biến động thủy triều lớn, phơi bày những khu vực đá ngầm từng chìm dưới mặt nước. Trong một sự kiện như vậy, nhà địa chất học Jim Baichtal từ Cục Kiểm lâm Mỹ đã tình cờ phát hiện bộ xương hóa thạch 200 triệu năm tuổi của một loài thằn lằn biển (thalattosaur) hoàn toàn mới, được đặt tên là Gunakadeit joseeae.

Mẫu vật được tìm thấy trên quần đảo Keku, gần làng Kake, là hóa thạch hoàn chỉnh nhất của một con thalattosaur mõm nhọn ở Bắc Mỹ. Khám phá được mô tả lần đầu tiên trên tạp chí Scientific Reports đã làm thay đổi hiểu biết của cộng đồng khoa học về các loài bò sát biển cổ đại.

"Thalattosaur là một trong những nhóm bò sát cư ngụ trên đất liền đầu tiên thích nghi với cuộc sống dưới đại dương", Neil Kelley, đồng tác giả nghiên cứu thuộc Đại học Vanderbilt cho biết trong một tuyên bố. "Chúng phát triển mạnh trong hàng chục triệu năm nhưng hóa thạch tương đối hiếm, vì vậy, mẫu vật mới đã giúp lấp đầy khoảng trống về sự tiến hóa và tuyệt chủng của chúng".

Hình ảnh phục dựng loài G. joseeae. (Đồ họa: Ray Trool).

Trước khi G. joseeae được phát hiện, mối quan hệ của nhóm thalattosaur trên cây phát sinh chủng loại không được cập nhật trong suốt hai thập niên. Những con thằn lằn cổ đại này sống chủ yếu ở các đại dương xích đạo trong kỷ Tam Điệp, cùng thời với họ hàng khủng long xa xôi của chúng. Dù có phạm vi sinh sống rộng, sự khan hiếm hóa thạch hoàn chỉnh đã cản trở nỗ lực tìm hiểu đầy đủ về lịch sử tiến hóa của chúng trong thời kỳ hệ sinh thái biển biến đổi mạnh mẽ.

G. joseeae là một loài bò sát tương đối nhỏ so với họ hàng cùng thời, khi chỉ dài khoảng 4 m. Chúng có 4 chân, mõm ngắn, nhọn và có khả năng thích nghi cao, cho phép sống sót trong các vùng biển nông ven bờ.

Theo nhóm nghiên cứu, G. joseeae đại diện cho một đơn vị phân loại mới, mở rộng sự khác biệt về hình thái trong nhóm thằn lằn biển và làm thay đổi hiểu biết của các nhà khoa học về cách các loài bò sát cổ đại ăn, phân bố và sự tuyệt chủng cuối cùng của chúng.

• Thằn lằn biển Mosasaur từng thống trị đại dương
• Phát hiện hóa thạch thằn lằn biển 75 triệu năm