Trao "giải Nobel" của Toán học năm 2012

Viện Hàn lâm khoa học Na Uy đã trao giải Abel (tương đương giải Nobel trong lĩnh vực Toán học) năm 2012 cho nhà toán học Hungari Endre Szemeredi, theo thông báo của VHLKH Na Uy ngày 21/3/2012.

Chủ tịch Viện Hàn lâm khoa học Na Uy, Niels Christian Stencet giải thích với các nhà báo, quyết định của Ủy ban xét tặng giải là vì Szemeredi “đã tạo ra một cuộc cáh mạng trong Toán học rời rạc (discrete mathematics)”.

Endre Szemeredi.

Endre Szemeredi sinh năm 1940 tại Budapest. Ông đến với Toán học khá muộn màng sau khi bỏ dở Trường ĐH Y khoa, ông đi làm công nhân nhà máy rồi ghi tên học Toán tại ĐH Eõtvõs Loránd tại Budapest. Sau khi tốt nghiệp, ông sang Nga học tiếp và bảo vệ luận án Tiến sĩ tại Trường ĐH Tổng hợp Matxcơva mang tên Lomonosov (MGU) năm 1970 với sự hướng dẫn của giáo sư Israel Gelfand. Hiện nay Szemeredi là việc tại Viện Toán học Alfréd Rényi, thuộc VHLKH Hungari, đồng thời là giáo sư tin học Trường ĐH Rutgers tại New Jersey (Mỹ).

Ông được giới toàn học quốc tế đánh giá rất cao, là “người có những khả năng toán học phi thường” và ảnh hưởng của ông đối với nhiều chuyên ngành toán học khác nhau là rất lớn. Ông mở ra nhiều hướng đi mới cho các chuyên ngành hẹp của Toán học và đặt nền móng cho một số ngành Toán học tương lai.

Năm 2001 chính phủ Na Uy công bố kỷ niệm 200 năm ngày sinh nhà toán học Na Uy Niels Henrik Abel (1802) đánh dấu sự ra đời của một giải thưởng mới cho các nhà toán học, đặt tên là Abel. Mục đích của giải này là để lấp đi sự thiếu vắng giải Nobel trong toán học, mặc dù đôi khi huy chương Fields được xem là mang tính chất tương đương. Giải Abel được đi kèm với số tiền thưởng là 6 triệu tiền kroner Na-Uy, tương đương với 740,000 € hoặc 1.000.000 USD.