Chướng bụng đầy hơi khó tiêu là hiện tượng không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, việc thường xuyên gặp phải triệu chứng này cũng gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống sinh hoạt thường ngày. Tham khảo thông tin về nguyên nhân và cách xử lý triệu chứng này ngay sau đây.
Chướng bụng đầy hơi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Chướng bụng đầy hơi kéo dài là gì?
Chướng bụng đầy hơi kéo dài là tình trạng bụng phình to, căng cứng, cảm giác óc ách như đầy nước, gây khó chịu ngay cả khi không ăn. Đây là hiện tượng thường gặp khi lượng khí đường ruột tăng quá mức do rối loạn chuyển hóa tinh bột hoặc rối loạn vi khuẩn hệ tiêu hóa.
Nguyên nhân chướng bụng đầy hơi do đâu?
1. Chế độ ăn uống không hợp lí
Chướng bụng đầy hơi kéo dài có mối liên hệ chặt chẽ với chế độ ăn uống. Không ít người gặp phải hiện tượng này do sử dụng thực phẩm tái, sống (nem chua, tiết canh, rau sống, …), hải sản, đồ uống có cồn, … Ngoài ra, trong các loại đồ ăn này còn chứa nhiều kí sinh trùng, vi khuẩn, … dễ gây tiêu chảy, đầy bụng, nôn mửa, thậm chí là ngộ độc thực phẩm.
Không nên ăn quá nhiều một loại thực phẩm như thực phẩm nhiều chất đạm, tinh bột.
2. Thói quen sinh hoạt không lành mạnh
Sinh hoạt không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu. Thói quen ngồi nhiều một chỗ, lười vận động khiến cho hệ tiêu hóa bị trì trệ, ảnh hưởng đến việc chuyển hóa thức ăn.
Bên cạnh đó, việc ăn uống không đúng cách: nhai không kỹ, vừa ăn vừa nói chuyện, xem phim vô tình nuốt nhiều không khí gây ra tình trạng khó tiêu, đầy hơi. Ăn quá no, không đúng giờ hoặc thường xuyên bỏ bữa; ăn xong đã đi nằm ngay khiến bạn cảm thấy ì ạch, khó chịu ở bụng.
3. Rối loạn tiêu hóa
Sử dụng thực phẩm không đảm bảo an toàn tạo điều kiện cho hại khuẩn xâm nhập, đặc biệt là vi khuẩn HP, lỵ amip khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả. Lúc này, nhu động ruột bị rối loạn, co bóp liên tục dẫn đến các triệu chứng như: tiêu chảy nhiều lần, đầy bụng, khó tiêu, chán ăn. Nhiều trường hợp còn có cảm giác nôn và buồn nôn, người mệt mỏi, suy nhược, …
4. Các bệnh về đường tiêu hóa
Trong một số trường hợp, chướng bụng đầy hơi kéo dài lại là biểu hiện của nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến đại tràng và dạ dày: viêm niêm mạc dạ dày, loét dạ dày tá tràng, đại tràng co thắt, … làm ảnh hưởng đến khả năng co bóp, tiêu hóa thức ăn. Ngoài ra, các bệnh lý về tuyến tụy, sỏi mật, … dẫn đến suy giảm chức năng gan mật, giảm bài tiết mật và enzym tiêu hóa. Do đó, khi thấy triệu chứng bệnh kéo dài và mức độ ngày càng trầm trọng thì tốt nhất bạn nên đi khám để có phương án điều trị sớm nhất.
5. Ảnh hưởng tâm lý
Theo các chuyên gia, tâm lý căng thẳng, áp lực công việc, mất ngủ, … có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương – nơi kiểm soát quá trình tiêu hóa. Từ đó, ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây khó tiêu, ợ hơi, … Đặc biệt, khi stress kéo dài mà sử dụng chất kích thích, thuốc an thần sẽ khiến người bệnh rơi vào tình trạng “bệnh chồng bệnh”, rối loạn tiêu hóa ngày một nặng thêm.
Tâm lý căng thẳng thường xuyên cũng có thể khiến bị chướng bụng đầy hơi. (Ảnh minh họa)
6. Tác dụng phụ của một số loại thuốc
Việc sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị một số bệnh mạn tính vô tình tiêu diệt lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến rối loạn tiêu hóa với các triệu chứng: đi ngoài, đau bụng, khó tiêu, … Bên cạnh đó, một số bệnh nhân chủ quan, uống thuốc không đúng liều lượng có thể gây kháng thuốc, khiến đại tràng yếu đi và suy giảm chức năng.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nhìn chung, chướng bụng đầy hơi kéo dài không quá ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, khi tình trạng xuất hiện kèm một trong những dấu hiệu dưới đây, bạn cần đến các phòng khám chuyên khoa để được hỗ trợ kịp thời:
- Ăn kém
- Sụt cân
- Đau bụng
- Khó chịu mơ hồ ở bụng, thường ở phía trên rốn
- Cảm giác no bụng sau khi ăn một bữa nhỏ
- Chứng ợ nóng hoặc khó tiêu
- Buồn nôn
- Nôn có hoặc không có máu
- Đầy bụng
- Có máu trong phân
- Thiếu máu
Cách chữa chướng bụng đầy hơi kéo dài
Thực phẩm
- Thay đổi chế độ dinh dưỡng khoa học với các thực phẩm tốt cho tiêu hóa, ăn thành nhiều bữa, không ăn quá nó hoặc để bụng quá đói.
- Sử dụng các loại thảo mộc: Nên uống trà gừng, trà bạc hà, trà bồ công anh hoặc trà hoa cúc để giảm đầy hơi, dễ tiêu hóa thức ăn và chống buồn nôn.
- Nên ăn gừng ở dạng tươi hoặc sấy khô vì gừng có vị cay, tính ấm, có tác dụng điều chỉnh tình trạng co thắt cơ trơn dạ dày – ruột, giúp tiêu hóa thức ăn.
- Tránh ăn những loại thức ăn có thể gây phát sinh thêm khí trong dạ dày, có thể kể ra một vài “thủ phạm” như: Các loại rau như bông cải xanh, bắp cải, hành; trái cây như táo và lê. Các loại hạt chưa qua xử lý (như gạo lứt) và hầu hết các sản phẩm từ sữa, đặc biệt là sữa và kem đều thuộc vào dạng khó tiêu. Vì vậy, chúng cũng là nguyên nhân phát sinh khí trong bụng. Ngoài ra, cũng cần nhớ lại xem loại thức ăn gì mà mình đã nạp vào cơ thể hôm trước khi có triệu chứng đầy hơi để phòng tránh.
- Bổ sung lợi khuẩn: Bổ sung Probiotic cũng chính là bổ sung thêm các vi khuẩn tốt vào hệ đường ruột. Đội quân lợi khuẩn này không chỉ giúp chúng ta tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn, mà còn thiết lập lại sự cân bằng của hệ vi sinh đường ruột, từ đó cải thiện tình trạng đầy hơi, chướng bụng.
- Hạn chế sử dụng các sản phẩm có chất tạo ngọt nhân tạo: Các loại thực phẩm, đồ uống dành cho người ăn kiêng thường sẽ thay thế đường bằng các chất làm ngọt tự nhiên như: sorbitol hay aspartame. Những hóa chất này có thể khiến bạn bị đầy hơi, bởi ruột của con người không thể tiêu hóa được chúng.
Uống trà gừng làm giảm cảm giác chướng bụng, đầy hơi. (Ảnh minh họa)
Vận động
- Xoa bóp vùng bụng khoảng 10 phút theo chiều kim đồng hồ, từ phải sang trái từ trên xuống dưới, có thể bôi thêm dầu gió khi xoa.
- Vận động nhẹ nhàng bằng cách đi bộ hoặc tập động tác thể dục đơn giản sau bữa ăn 30 phút sẽ giúp cơ thể thoải mái, máu lưu thông tốt hơn, khắc phục tình trạng đầy bụng khó tiêu.
Thay đổi thói quen
- Nhai kỹ, uống chậm sẽ giúp bạn giảm một lượng khí đáng kể được đưa vào cơ thể từ bên ngoài. Do đó, hãy dành nhiều thời gian hơn cho bữa ăn, loại bỏ bớt các yếu tố gây phân tâm như TV, điện thoại và chú tâm vào việc nhai thật kỹ thức ăn trong miệng mình trước khi nuốt. Ngoài ra, việc ngậm miệng lại lúc nhai cũng là cách để ngăn không khí thâm nhập vào.
- Luôn giữ tinh thần thoải mái, làm việc điều độ, nghỉ ngơi đúng lúc, ngủ đủ giấc, không thức khuya để tránh tính trạng chướng bụng đầy hơi kéo dài.
Massage bụng
Hãy đặt bàn tay ở trên xương hông bên phải và nhẹ nhàng di chuyển lên phía trên lồng ngực của bạn theo chiều kim đồng hồ. Đảm bảo thực hiện động tác này ở cả vùng bụng trên và bụng dưới, lặp lại nó trong vài phút. Kỹ thuật này có thể giúp giảm sự khó chịu liên quan đến đầy hơi.
Nếu bạn thấy đau hoặc khó chịu trong quá trình tự massage để giảm đầy hơi, nên ngừng ngay lập tức. Bạn cũng nên tham khảo bác sĩ nếu tình trạng khó chịu kéo dài hoặc trầm trọng hơn.
Hạn chế hoặc tránh rượu đường (sugar alcohols)
Rượu đường là một loại carbohydrate có cấu trúc giống như đường và rượu. Các loại rượu đường như xylitol, erythritol, maltitol và sorbitol thường được sử dụng làm chất tạo ngọt trong các sản phẩm không đường như kẹo cao su, kem, bánh quy và thanh năng lượng.
Tiêu thụ một lượng lớn chất tạo ngọt này có thể dẫn đến vấn đề về tiêu hóa như hình thành khí quá mức. Nên chú ý đến phản ứng của cơ thể với những sản phẩm này và hạn chế ăn chúng. Nếu thấy khó chịu sau khi ăn sản phẩm chứa rượu đường, bạn nên giảm lượng hoặc tránh chúng hoàn toàn.
Loại bỏ đồ uống có ga
Đồ uống có ga có thể khiến khí bị giữ trong dạ dày, dẫn đến đầy hơi. Nên hạn chế đồ có ga và chọn nước thay thế lành mạnh hơn như nước chanh, nước dưa chuột hoặc trà bạc hà. Những lựa chọn này không chỉ giúp giải khát mà còn có thể giảm đầy hơi và thúc đẩy tiêu hóa.
Giảm lượng muối tiêu thụ
Tiêu thụ quá nhiều muối có thể khiến cơ thể bạn giữ nước, dẫn đến cảm giác đầy hơi. Hãy chú ý đến nhãn thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm chế biến, do chúng thường chứa lượng muối cao. Hạn chế lượng muối ăn vào có thể giảm đầy hơi và tăng cường sức khỏe tổng thể tốt hơn. Không nên tiêu thụ quá 500 mg natri mỗi ngày để giảm nguy cơ đầy hơi và các vấn đề sức khỏe khác.