Giun lửa tự tái sinh đe dọa vùng biển Địa Trung Hải

Giun lửa râu đang sinh sôi ở vùng Địa Trung Hải ấm lên do biến đổi khí hậu, làm giảm sản lượng đánh bắt cá và đốt du khách đi tắm biển.

Những con cá trong lưới của Alfonso Barone kéo lên ngoài khơi Sicily đều bị gặm nham nhở bởi giun lửa râu (Hermodice carunculata), một loài động vật ăn thịt phàm ăn phát triển mạnh ở vùng biển Địa Trung Hải đang ấm lên, theo AFP. Loài sinh vật giống rết này dài 15 - 30 cm, ăn ngấu nghiến mọi thứ từ san hô tới cá đã chết hoặc sắp chết trong lưới đánh cá. Nhiệt độ nước biển tăng lên do biến đổi khí hậu đang thúc đẩy số lượng của chúng tăng mạnh.

Giun lửa râu sẽ tái sinh khi bị cắt đôi. (Ảnh: AFP).

Barone giật một con giun màu đỏ dài ngọ nguậy khỏi con cá thu không đầu trên thuyền của anh. Những chiếc lông cứng màu trắng có độc của nó rụng ra dù chỉ chạm nhẹ. Ngư dân 34 tuổi cho biết anh từng bị chích vài lần, thậm chí một lần trúng mắt. Cá bị tấn công ngay khi chúng mắc lưới. "Giun lửa ăn đầu, toàn bộ phần thân, ruột cá", Barone, người chuyên đánh cá ở gần làng Marzamemi tại mũi đông nam Sicily, cho biết.

Giun lửa là động vật bản xứ ở Địa Trung Hải nhưng có số lượng ít và mới chỉ xuất hiện ở Sicily trong mùa hè. Với hiện tượng ấm lên toàn cầu, nước biển nóng lên và trở thành môi trường lý tưởng để chúng phát triển quanh năm, từ năm này qua năm khác, theo Barone. Cá bị gặm nham nhở không thể bán được, vì vậy ngư dân giảm thời gian thả lưới nhằm ngăn lũ giun ăn mồi. Kết quả là sản lượng đánh bắt thấp hơn, một phần vẫn bị những con giun màu nâu, xanh lá cây hoặc đỏ gặm nhấm. Tỷ lệ cá bị chúng ăn tăng từ khoảng 30% lên 70%.

Giun lửa râu cũng di cư tới phương bắc. Francesco Tiralongo, nhà động vật học phụ trách dự án nghiên cứu giun lửa của Đại học Catania, ghi nhận nhiều mẫu vật ở Calabria, phía nam Italy. Ông cho biết giun lửa là loài cơ hội hành động vừa giống động vật săn mồi vừa giống loài ăn xác thối. Số lượng giun ở vùng nước nông rất lớn. Trên bãi biển Marzamemi, nhiều người dân đeo mặt nạ hoặc ủng trước khi lặn. Khi đặt chân xuống nước, du khách 51 tuổi Salvatore Lazzaro bị giun lửa đốt ngày hôm trước nhưng vẫn mạo hiểm đi tắm lần nữa dưới ánh Mặt trời chói chang.

Giun lửa không chỉ khiến ngư dân lo ngại và người đi biển hoảng sợ. Hiện tượng ấm lên toàn cầu dẫn tới một số thay đổi ở Địa Trung Hải và vấn đề có thể trầm trọng hơn trong những năm tới, theo Federico Betti, chuyên gia về loài xâm hại ở Đại học Genoa. Nhiệt độ trung bình của Địa Trung Hải tăng khoảng 1,2 độ C trong 40 năm qua.

Nước biển ấm lên đồng nghĩa với ít biến động theo mùa hơn, phá hủy quần thể dưới biển sâu và làm mất môi trường sống, dẫn tới môi trường đồng nhất hơn, không thể hỗ trợ hệ sinh thái đa dạng và phong phú. Hơi nóng cũng gây ra sự kiện chết hàng loạt ở một số loài. Tuy nhiên, vài loài xâm hại như cua xanh lại thích nghi với vùng biển Địa Trung Hải.

Cua xanh không có thiên địch, dù người dân Italy đang tìm cách biến chúng thành món ăn. Nhưng giun lửa râu không phải nguồn thức ăn khả thi. Dù cần nghiên cứu thêm để tìm ra giải pháp, Tiralongo có một phát hiện đáng ngại.

"Bạn không thể giết một con giun lửa bằng cách cắt đôi nó, bởi nó có khả năng tái sinh xuất sắc. Nếu bị cắt đôi, không chỉ phần đầu mọc ra nửa sau, mà nửa sau cũng tái tạo lại phần đầu chỉ trong 22 ngày", ông nói.

• Loại sâu xuất hiện ở biển Vũng Tàu nguy hiểm thế nào?
• Tưởng rong biển mắc lưỡi câu, hóa ra sinh vật biển kỳ dị có nọc cực độc
• Tận mắt xem loài giun khổng lồ mà cá mập cũng phải gọi là "sư phụ"