Loài nấm sát thủ ký sinh khiến kiến chết dần chết mòn trong đau đớn

Nấm sát thủ kiểm soát cơ hàm của loài kiến trước khi điều khiển con vật cắm hàm vào thân hoặc lá cây rồi chết dần trong đau đớn.

Các nghiên cứu trước đây khẳng định nấm sát thủ hay nấm điều khiển não kiến xâm nhập và điều khiển chức năng thần kinh biến kiến thành zombie. Cụ thể, khi xâm nhập vào cơ thể vật chủ, nấm sử dụng hóa chất đặc biệt kiểm soát hành vi của kiến. Nấm "ra lệnh" buộc kiến rời đàn và cắn thủng phần mặt dưới của một chiếc lá.

Đến cuối đời, xác kiến vẫn cắm chặt hàm vào phần thân lá. Cuối cùng, nấm sát thủ sẽ sản sinh một cuống dài, đâm xuyên đầu kiến và nhô ra ngoài, bắt đầu phun bào tử để săn con mồi khác, ngoài ra nó còn mọc thêm những cuống nhỏ hơn ở các phần cơ thể kiến, trong đó có bàn chân và khớp chân dưới của kiến.

Mụn nước mọc ra như chùm nho bám vào sợi cơ của kiến. (Ảnh: Alamy).

Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây được công bố trên Tạp chí Sinh học Thực nghiệm chỉ ra rằng loại nấm này không xâm chiếm não của loài kiến.

Nhà sinh vật học Colleen Mangold đưa các con kiến thợ mộc bị nhiễm nấm về phòng thí nghiệm Hughes để quan sát và phát hiện các sợi cơ hàm của lũ kiến sưng to. Sau đó, nấm sát thủ phá hủy các cơ này, khiến chúng co rút mà không thể duỗi thẳng trở lại, song không gây ảnh hưởng tới hệ thống liên lạc các cơ.

Ông Mangold và các cộng sự vẫn chưa lý giải được lý do làm thế nào mà nấm sát thủ này có thể ép kiến cắn vào thân hay lá cây cho tới khi chết, nhưng họ nghi ngờ động tác cuối đời này có liên quan tới các hạt nhỏ trông giống như những chùm nho bám vào các sợi cơ sau khi kiến bị nhiễm nấm. Tuy nhiên, không rõ những hạt nhỏ này do nấm sản sinh hay do chính cơ thể của loài kiến phát ra.

Loại nấm sát thủ này chủ yếu tìm thấy trong các khu rừng nhiệt đới của Thái Lan, Brazil, Trung Mỹ và châu Phi. Chúng không chỉ ký sinh trên kiến mà còn ở nhiều thực vật khác. Mặc dù mang bản tính chết chóc, nhưng các cuộc tấn công của loài nấm sát thủ lại có lợi cho đa dạng sinh thái vì chúng làm giảm bớt khả năng độc chiếm rừng của một số sinh vật.

• Mánh khóe sinh tồn của loài nấm ký sinh Ophiocordyceps unilateralis
• Nấm biến kiến thành thây ma để kiểm soát kiến, cho kiến chết quanh tổ