Công viên hóa thạch khủng long - Canada

Tổ chức Khoa học và Giáo dục của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Công viên hóa thạch khủng long của Canada là Di sản thiên nhiên thế giới năm 1979.

Công viên hóa thạch khủng long - Di sản thiên nhiên thế giới tại Canada

Công viên hóa thạch khủng long nằm tại tỉnh Alberta cách thành phố Brooks khoảng 48 km về phía Đông Bắc. Địa hình công viên rất cằn cỗi, một địa hình thường thấy ở khu vực Bắc Mỹ. Công viên còn nằm trong khu vực của thung lũng sông Red Deer, đây là khu vực khô và nóng nhất ở Alberta.

Công viên nổi tiếng là bởi nơi đây có số lượng hóa thạch khủng long nhiều nhất thế giới được tìm thấy từ trước đến nay. Có khoảng 45 loài khủng long được phát hiện tại công viên với hàng nghìn mẫu hóa thạch đã được tìm thấy. Trong số đó có hơn 500 mẫu hiện nay đang được trưng bày tại các viện bảo tàng về khủng long ở khắp nơi trên thế giới. Quý giá nhất là 150 bộ xương đã được lắp ghép đầy đủ từ những hóa thạch được tìm thấy tại công viên. Hiện nay 150 bộ xương đó được trưng bày tại 30 bảo tàng trên khắp thế giới.

Tầng địa chất, địa mạo vô cùng đặc biệt tại Công viên hóa thạch khủng long ở Canada

Theo các nhà sử học thì công viên này là một vùng đồng bằng ven biển rộng lớn đã được hình thành từ 75 triệu năm trước đây. Toàn bộ khu vực là những đồng cỏ tự nhiên, trải dài trên một địa hình giàu đất sét. Đất sét ở đây mang màu sắc sáng đỏ rất đặc biệt và là nguồn cung cấp dinh dưỡng cho loài cây dương xỉ đen sinh trưởng.

Lớp đất đặc biệt này được hình thành từ hàng chục triệu năm bởi những loài sinh vật to lớn từ loài lưỡng cư cho đến các loài khủng long sinh sống. Khi chúng chết đi, xương của chúng bị chôn vùi dưới đất và bùn. Trải qua hàng nghìn năm những bộ xương này trở thành đá sa thạch, đá phiếm mềm...Những hợp chất được biến thể từ xác của những loài động vật to lớn này tạo thành chất dinh dưỡng biến đổi đất ở đây thành lớp đất sét như hiện nay.

Những bộ xương khủng long hoàn chỉnh được tìm thấy sau những cuộc khai quật tại công viên hóa thạch khủng long đang được trưng bàu tại các bảo tàng trên thế giới.

Cách đây khoảng 15.000 năm, khu vực này vốn bằng phẳng và được bao phủ bởi một lớp băng dày tới 600 mét. Trong thời kỳ băng hà, lớp băng này đã tan chảy tạo thành những khe nước, suối nhỏ trên các vách đá...Đất đai tươi tốt đã tạo thành một rừng cận nhiệt đới với hàng trăm loài động vật lớn nhỏ sinh trưởng. Tuy nhiên hiện nay, đây là khu vực khô hạn, với khí hậu đặc trưng của vùng Bắc Mỹ.

Đã có nhiều cuộc tìm kiếm, khai quật được tổ chức tại công viên hóa thạch này. Trong đó, những dự án khai quật thực hiện năm từ 1979 đến năm 1991 đã thu được tổng cộng 23.347 mẫu vật hóa thạch. Trong số 300 bộ xương khủng long được tìm thấy thì có 150 bộ hoàn chỉnh. Cho đến nay những bộ xương này là tài sản quý được trưng bày, bảo quản tại 30 bảo tàng trên khắp thế giới. Ngoài ra, các nhà khảo cổ cũng tìm được mẫu hóa thạch của nhiều loài khách như rùa, cá, động vật lưỡng cư và thú có túi..

Một số mẫu hóa thạch khủng long không hoàn chỉnh và một số hóa thạch của các loài khác cũng được tìm thấy tại Công viên hóa thạch khủng long ở Canada

Cho đến nay, công viên hóa thạch khủng long vẫn là khu vực sinh sống của nhiều loài động vật và là điểm đến thăm quan du lịch nổi tiếng tại Canada. Các nhà động vật học, thực vật học cho biết có khoảng hơn 150 loài chim trong đó có những loài có nguy cơ bị đe dọa tuyệt chủng hiện đang sinh trưởng tại công viên hóa thạch khủng long này, như: Đại bàng vàng, Diều hâu gỉ sắt, chim sẻ châu chấu...Ngoài ra công viên còn có một hệ thực vật được xếp vào loại bán khô hạn cũng đang bị đe dọa bởi sự thay đổi khác nghiệt của khí hậu, thời tiết.

Công viên hóa thạch khủng long nằm tại tỉnh Alberta được Tổ chức Unesco công nhận theo các tiêu chí (vii), (viii).

Tiêu chí (vii): Công viên khủng long là minh chứng nổi bật cho quá trình thay đổi địa chất từ việc xói mòn sông ngòi trở thành thảo nguyên bán khô hạn. Tuy nhiên những vùng đất cần cõi cho đến nay đã trở thành cảnh quan thiên nhiên đặc biệt với vẻ đẹp hiếm có.

Tiêu chí (viii): Công viên hóa thạch khủng long nằm tại tỉnh Alberta là nơi có số lượng mẫu hóa thạch khủng long nhiều nhất thế giới. Cũng đồng thời là nơi có nhiều bộ xương khủng long hoàn chỉnh được tìm thấy từ trước đến nay với 150 bộ xương được trưng bày tại 30 bảo tàng trên khắp thế giới.