Thủ phạm hủy hoại chân dung tự họa của Leonardo Da Vinci

Những đốm màu nâu đỏ xuất hiện chi chít trên bức chân dung tự vẽ duy nhất còn lưu lại của Leonardo da Vinci và đe dọa "nuốt chửng" gương mặt của đại danh họa.

Vào năm 2012, một nhóm chuyên gia nhận thấy bức chân dung tự họa duy nhất của Leonardo da Vinci bị hư hại nghiêm trọng, gây lo lắng cho người yêu nghệ thuật trên khắp thế giới. Bức vẽ tinh tế bằng phấn đỏ ra đời năm 1512 vô tình bị ánh nắng chiếu vào trong quá trình đóng khung cho triển lãm năm 1929, dẫn đến những đốm màu nâu đỏ không mong muốn xuất hiện dày đặc trên bề mặt tác phẩm.

Tuy nhiên, trong nhiều năm, các nhà khoa học không thể xác định nguồn gốc của những vết đỏ này là do màu vẽ bị oxy hóa hay sự phát triển của một loại nấm. Việc tìm ra nguyên nhân có ý nghĩa vô cùng quan trọng bởi nó giúp các nhà khoa học tìm ra biện pháp ngăn chặn đốm đỏ che phủ hoàn toàn gương mặt của Leonardo, theo The Huffington Post.

Tranh chân dung tự họa của Leonardo da Vinci phủ kín những đốm nâu đỏ. (Ảnh: Wikipedia Commons).

Trong báo cáo công bố vào tháng 12 năm ngoái trên tạp chí Environmental Microbiology Reports, nhóm nghiên cứu đứng đầu là Guadalupe Pinar ở Đại học Tài nguyên thiên nhiên và Khoa học đời sống tại Vienna, Áo, xác nhận những chấm đỏ là sản phẩm của vài loại nấm.

Đầu tiên, các nhà khoa học lấy mẫu ADN từ bức tranh, sau đó phóng to khu vực nghi có nấm bên trong, nhân bản những đoạn gene đã phục hồi và so sánh kết quả với cộng đồng vi khuẩn. Trong khi thuộc tính không phân chia của những tổ chức vi sinh vật trên bức chân dung ngăn các nhà nghiên cứu xác định chính xác loại nấm gây hại, họ có thể kết luận hai loại nấm chiếm phần lớn tranh là Ascomycota phylum và một chủng Acremonium.

Kính hiển vi điện tử của nhóm nghiên cứu hé lộ nhiều dạng nấm: thể hình cầu trơn nhẵn có sợi bao bên ngoài, hình tế bào đầu nhọn gắn với một phân tử, và hình đĩa dẹt với những vết rạch.

Kết quả nghiên cứu cho thấy những đốm đỏ hình thành khi phân tử sắt từ bụi bám vào nền giấy, làm ảnh hưởng tới cấu trúc giấy và cho phép các tổ chức nấm ăn sâu vào trong. Tổ chức nấm tồn tại bằng cách ngưng trao đổi chất và thỉnh thoảng thải ra axit oxalic khiến bức tranh càng hư hỏng nặng hơn.

Phát hiện mới sẽ giúp các nhà bảo tồn tìm ra biện pháp hiệu quả để ngăn chặn các đốm đỏ phủ kín gương mặt của Leonardo.