Nhà ở Pile thời tiền sử xung quanh dãy núi Alpes - Di sản văn hóa thế giới của Áo

Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hiệp quốc Unesco đã công nhận Nhà ở Pile thời tiền sử xung quanh dãy núi Alpes của nước Áo ( cùng với Ý, Pháp, Thụy sĩ, Đức, Slovania) là Di sản văn hóa thế giới năm 2011.

Di sản nhà ở Pile thời tiền sử bao gồm tổng cộng 111 địa điểm khảo cổ của 30 nhóm văn hoa trong tổng số 937 địa điểm thuộc 6 quốc gia khác nhau xung quanh dãy Alpes đã được Unesco đưa vào danh sách các di sản thế giới năm 2011.

Nhà ở Pile thời tiền sử xung quanh dãy núi Alpes

Những nhà ở Pile thời tiền sử là tên gọi những khu nhà ở của người tiền sử được xây dựng từ những năm 5000 – 500 trước công nguyên, từ thời kỳ đồ đá đến thời kỳ đồ đồng.

Địa điểm xây dựng những khu nhà này chủ yếu gần các hồ, sông, vùng đất ven sông hoặc vùng đất ngập nước. Những khu nhà này chủ yếu được xây dựng bằng gỗ. Có thể nói di sản này là một minh chứng rất quan trọng về một xã hội tiền sử mà ở đó những cư dân tiền sử đã chăn nuôi, trồng trọt, luyện kim...trong suốt hơn 4 thiên niên kỷ thuộc thời kỳ đầu của xã hội hiện đại.

Một số địa điểm nhà Pile còn lại hiện nay.

Các kiến trúc bằng gỗ được xây dựng ở khu vực này là nguồn cung cấp đặc biệt quan trong cho các nhà khảo cổ học trong quá trình tìm hiểu về kỹ thuật xây dựng của cư dân tiền sử. Bên cạnh đó không gian và vị trí xây dựng của những căn nhà này cũng giúp cho các nhà khảo cổ, các nhà khoa học giải đáp những câu hỏi về việc phát triển không gian sống của con người trong khoảng thời gian dài.

Những di tích, di vật được tìm thấy ở khu vực này còn tiết lộ cho các nhà khoa học biết cách thức mà cư dân hàng nghìn năm trước đã khai thác các mỏ vàng, mỏ đá và vận chuyển chúng như thế nào. Những hiện vật và bằng chứng đã giúp các nhà khoa học xác định được sự vận chuyển qua từng thời kỳ, đầu tiên là thuyền độc mộc sau đó là xe có bánh bằng gỗ. Vào khoảng năm 3000 trước công nguyên, đã thấy xuất hiện xe hai bánh với hệ thống trục xe tương đối hoàn chỉnh. Không chỉ có vậy, các nhà khoa học còn tìm thấy ở đây những bằng chứng xác định nơi đây đã xuất hiện việc dệt vải từ các nguyên liệu tự nhiên như vỏ cây, lá cây...có thể nói đây là nơi có việc dệt đầu tiên ở Châu Âu.

Công tác khai quật và khảo sát các địa điểm nhà Pile thời tiền sử với một số hiện vật thu được từ cuộc khai quật.

Những di vật và hiện vật được lưu giữ qua nhiều năm và nhiều cuộc khảo sát nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng khu vực xung quanh dãy Alpes này có sự hiện diện của 30 nhóm văn hóa khác nhau. Điều này cũng đồng thời chỉ ra rằng cuộc sống của cư dân tiền sử cách đây nhiều thiên niên kỷ ở dãy Alpes khá phát triển. Nguyên nhân có lẽ bởi nguồn tài nguyên thiên nhiên cũng như khoáng sản phong phú đầy đủ để cung cấp cho việc định cư, sinh sống.

Hiện nay, 111 địa điểm thuộc Di sản này còn tương đối đầy đủ. Tuy nhiên do trải qua thời gian quá lâu cùng với tác động của thiên nhiên, môi trường... nhiều địa điểm cũng đã bị hư hỏng. Một số khác hiện đang bị đe dọa do việc sử dụng các hồ, khu vực đất xung quanh để canh tác, và chăn nuôi của con người. Bên cạnh đó, một số địa điểm ngập dưới nước cũng đang bị mục nát theo thời gian, một vài địa điểm khác thì lại đang bị đe dọa bởi nạn mối mọt. Việc bảo vệ và quản lý Di sản Nhà ở Pile thời tiền sử xung quanh dãy núi Alpes không hề đơn giản bởi thứ nhất Di sản này nằm trong một khu vực quá rộng lớn. Thứ 2 Di sản này thuộc 6 quốc gia gồm Ý, Pháp, Thụy sĩ, Đức, Slovania và Áo, mỗi quốc gia lại có một quy định cũng như Luật bảo vệ di sản khác nhau. Để tránh những tranh cãi không đáng có xảy ra, một nhóm điều phối viên gồm thành viên của các quốc gia đã được thành lập để cùng nhau quản lý Di sản này. Cách thức quản lý dựa trên một cam kết được lập và có chữ ký đồng thuận của cả 6 quốc gia thành viên.

Nhiều địa điểm nhà Pile đã bị hư hỏng chỉ còn lại phần chân đế và cọc chìm trong nước biển. Công tác bảo tồn và giữ gìn những địa điểm này vô cùng khó khăn và mất nhiều công sức, tiền bạc.

Nhà ở Pile thời tiền sử xung quanh dãy núi Alpes được tổ chức Unesco công nhận theo tiêu chí (iv) và (v).

Tiêu chí (iv): Di sản này là một nguồn khảo cổ học quan trọng trong việc nghiên cứu đời sống xã hội đặc biệt là đời sống nông nghiệp ở Châu Âu trong khoảng thời gian 5.000 đến 500 trước Công Nguyên.

Tiêu chí (v): Di sản Nhà ở Pile thời tiền sử đã cung cấp những hiện vật, bằng chứng chi tiết về cách xây dựng nhà ở, cảnh quan chung cũng như cách phát triển các phương tiện phục vụ đời sống của cư dân tiền sử ở Châu Âu trong khoảng thời gian 5.000 đến 500 trước Công Nguyên. Hệ thống nhà Pile cũng cho các nhà nghiên cứu những cái nhìn mới về cách xử lý vật liệu xây dựng nhà ở có khả năng chịu tác động mạnh của môi trường và thời gian. Từ đó ứng dụng vào công nghệ mới hiện nay phục vụ công cuộc tìm vật liệu cho thời kỳ biến đổi khí hậu.